Xirurgik kasalliklar

O’pka arteriyasining torayishi 

---

88 
O’pka arteriyasining alohida torayishi – oqish (atsianotik) turdagi 
nuqsonlarga kiradi. O’pka arteriyasi boshlanish joyining stenozi o’ng 
qorinchadan kichik qon aylanish doirasiga qon oqib kelishiga to’sqinlik vujudga 
keltiradi. Boshlang’ich davrda o’ng qorincha gipertrofiyasi yuz berib, 
keyinchalik o’ng qorincha etishmovchiligiga aylanadi. Ikkilamchi gipertrofiya 
va bo’lmacha kengayishi tufayli trikuspidal klapanning nisbiy etishmovchiligi 
paydo bo’ladi. 
Klinikasi va diagnostikasi. 
Asosiy shikoyatlar: nafas qisishi (jismoniy 
xarakat vaqtida kuchayadi), yurakning tez-tez urishi, tez charchash, bolaning 
rivojlanishdan orqada qolishi. Ko’zdan kechirishda yurak “bukriligi”, to’shning 
chap chekkasida II qovurg’alar orasi paypaslab ko’rilganda sistolik titrash 
aniqlanadi. Perkutor tekshiruvda yurak o’lchamlarining o’ngga kattalashgani 
aniqlanadi. Auskultatsiyada – to’shning chap chekkasi bo’ylab II qovurg’alar 
orasida maksimal jaranglaydigan dag’al sistolik shovqin eshitiladi.
EKG da o’ng qorincha gipertrofiyasi belgilari ko’rinadi. Rentgenologik 
manzara o’ng qorincha gipertrofiyasi, o’pka arteriyasining klapanlardan yuqori 
ko’tarilishi, o’pka arteriyasi periferik tarmoqlari bo’shlig’ining torayishi bilan 
ta’riflanadi. 
Yurak zondlanganda o’ng qorinchada bosimning oshishi kuzatiladi. O’pka 
arteriyasida bosim normal yoki bir oz pasaygani holda, u simob ustuni hisobida 
– 300 mm ga etishi mumkin. 
Davolash –
faqat jarrohlik usuli. Qon aylanishi to’xtatib quyilgan sharoitda 
stenozni bartaraf etish jarrohlik amaliyotlari o’tkaziladi. 
 
Tug’ma aorta «og’zi» stenozi 
Klapan, klapan osti va klapan usti stenozlari tafovut qilinadi. Aorta «og’zi» 
stenozi qonni chap qorinchadan katta qon aylanish doirasiga o’tishiga to’sqinlik 
qilib, uning ortiqcha ishlashiga, gipertrofiyaga uchrashiga, keyin esa 
dilatatsiyasiga va chap qorincha etishmovchiligining rivojlanishiga olib keladi. 

---

89 
Gemodinamikadagi buzilishlar birinchi navbatda koronar va tserebral qon 
aylanishi buzilishida namoyon bo’ladi.