Xirurgik kasalliklar

Xoshimoto surunkali limfomatoz tireoiditi
(autoimmun
 
tireoidit). 
Kasallik autoimmun organospetsifik patologik jarayonlar qatoriga kiradi, ularda 
organizmda hosil bo’ladigan antitelolar bitta a’zo komponentlariga nisbatan 
spetsifik. Qalqonsimon bez noma’lum sabablar ta’siri ostida tireoglobulindan 
farq qiladigan – o’zgargan gormonalaktivmas yodproteinlar ishlab chiqara 
boshlaydi. Ular qonga tushib antigenga aylanadi va qalqonsimon bezning 
hujayralari (tireotsitlar) hamda tireoglobulinga qarshi antitelolar hosil qiladi, 
keyingisini inaktivlaydi. Bu normal tireoid gormonal sintezi buzilishiga olib 
keladi. Bunga javoban, gipofiz tireotoksik gormoni sekretsiyasini oshiradi, 
hamda qalqonsimon bez giperplaziyasiga sabab bo’ladi. Kasallikning so’nggi 
bosqichlarida bez faoliyati, unda yod yig’ilishining pasayishi bilan parallel holda 
pasayadi. 
Klinikasi va diagnostikasi. 
Kasallik aksariyat 50 yoshdagi va undan 
oshgan ayollarda paydo bo’ladi, asta-sekin 1-5 yilgacha rivojlanadi. 
Kasallikning birdan-bir belgisi – qalqonsimon bez o’lchamining kattalashuvi 
hisoblanadi. Ushlab ko’rilganda bez zich, biroq paypaslab ko’rilganda atrofdagi 
to’qimalar bilan bog’lanmagan, harakatchan. Keyinchalik bemorlarda 
kayfiyatning umumiy buzilishi, ruhiy holatida o’zgarishlar va gipotireoz 
belgilari kuzatiladi. Limfatik tugunlar kattalashmagan. 
Davolash. 
Xoshimoto buqog’ini davolash konservativ. Bemorlarga tireoid 
va glyukokortikoid gormonlar tayinlanadi. Tireoid gormonlar dozasi individual 
tayinlanadi, tireoidinning o’rtacha sutkalik dozasi 0,1-0,3 g. Prednizolonning 20-
40 mg sutkalik dozasi 1,5-2 oy mobaynida tayinlanib, u asta-sekin kamaytirib 
boriladi. 

---

32 
Kasallik saratonga aylanganiga shubha bo’lganda yoki katta buqoq bo’yin 
a’zolarini bosib qo’yganda operatsiya qilish shart. Bu holda, O.V. Nikolaev 
usulida subtotal subkapsulyar strumektomiya amaliyoti bajariladi, shundan 
keyin rivojlanishi mumkin bo’lgan gipotireozni profilaktika qilish uchun, albatta 
tireoidin tayinlanadi.