Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

Сўндирилмаган кукун оҳак. 
Оҳакнинг бу тури бўлак оҳакни аввалдан 
сўндирилмасдан махсус тегирмонда кукун холатга келтириб тайёрланади. 

---

146 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
Сўндирилмаган туюлган оҳак асосидаги қурилиш қоришмалари ва бетонлари 
тез қотади. 
Оҳак таркибига 90-150% сув киритилганда оҳак бевосита материал 
ичида гидратланса (СаО
.
Н
2
О) СаО нинг гидратация ва кристалланиш 
жараёнлари тезлашади. Гидратация жараёнида ажраб чиққан иссиқлик 
қурилиш қоришмаси ва бетоннинг қотишини тезлаштиради. 
Сўндирилмаган кукун оҳак таркибига кукун ҳолатдаги минерал 
қўшимчалар (шлаклар, куллар, оҳактош ва бошқалар) қўшилиши мумкин. Бу 
турдаги оҳак боғловчиси тайёрлангандан кейин дарҳол ишлатилгани маъқул, 
акс ҳолда маҳсулот ҳаводан намни олиб боғловчилик хусусиятини йўқотиши 
мумкин. 
Оҳак боғловчисининг асосий хоссалари. 
Сифатига қараб ҳавойи оҳак 
саноатда 3 хил навда ишлаб чиқарилади. Ҳавойи оҳак 5.1-жадвалда 
келтирилган талабларга жавоб бериши керак. 
Сўниш тезлигига қараб ҳавойи оҳак тез сўнадиган (8 минутгача), ўртача 
тезликда сўнадиган (25 минутгача) ва секин сўнадиган (25 дақиқадан кўп) 
турларга бўлинади. Тўйинган сўндирилмаган оҳакнинг майдалик даражаси 
№02 ва 008 номерли элаклардаги қолдиқлари билан белгиланади. 
Элаклардаги қолдиқлар 1,0 ва 15% бўлиши керак. 
Унинг тўкма зичлиги 800-1200 кг

м
3
бўлади. Ҳавойи оҳак 
мустаҳкамлиги жиҳатидан минерал боғловчилар ўртасида энг пасти 
ҳисобланади. Оҳак асосидаги қурилиш қоришмаларининг сиқилишдаги 
мустаҳкам чегараси, сўндирилган оҳак ишлатилганда, 0,4-1,0 МПа атрофида 
бўлади. Шунинг учун ҳавойи оҳак навлари мустаҳкамлиги бўйича эмас, 
балки унинг таркибига нисбатан белгиланади. Оҳактош таркибида 
тупроқсимон ва бошқа қўшимчалар кам бўлса, оҳак активлиги шунча юқори, 
сўниши эса тез бўлади.