Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
кенгаяди. Бунинг натижасида оҳак боғловчиси асосидаги маҳсулотларда 
ёриқлар ҳосил бўлиши мумкин. 
Оҳактошни одатда шахтали хумдонда куйдирилади (5.1-расм). Майда 
бўлакли оҳактошлар айланма хумдонда куйдирилиши мумкин. Оҳактошни 
куйдириш учун кўмир, табиий газ ва бошқа ёқилғилар ишлатилади. Кўмир 
ёқилганда оҳакка кул аралашиши мумкин, газ ёқилганда эса боғловчи тоза 
ҳолда ҳосил бўлади. Бундан ташқари газ билан ишлайдиган хумдонларни 
механизациялаш ва автоматлаштириш мумкин. 
Оҳактошни куйдирилганда сўндирилмаган ғовак бўлак ҳолдаги ярим 
маҳсулот ҳосил бўлади. Ярим маҳсулотни исътемолчига мослаштириш учун 
майдаланади ёки сўндирилади. 
Оҳакни сўндириш.
Ҳавойи оҳакни сўндириш учун сув билан 
аралаштирилади: 
СаО

Н
2
О

Са(ОН)
2
Оҳак сўндирилганда 950 КДж

кг миқдорда иссиқлик ажраб чиқади. 
Оҳакни сўндириш жараёни ўта шиддатли кечади, оҳак доначалари ўта майда 
дисперс ҳолга келади. Оҳак минерал боғловчилар ичида кимёвий реакция 
натижасида дисперсланадиган ягона боғловчи хисобланади. Сўндирилган 
оҳакнинг ўта дисперс бўлиши унинг юқори даражада сув ушлаб туришлик 
хусусиятини ва пластиклигини таъминлайди. Сўндирилган оҳакнинг бу 
хусусияти ундан қурилиш қоришмалари ва бошқа маҳсулотлар тайёрлашда 
катта аҳамиятга эгадир. Сўндиришда олинган сув миқдорига нисбатан гидрат 
оҳаги (пушонка), оҳак қоришмаси ва оҳак сути ҳосил бўлади. 
Гидрат оҳак оҳакга (кипелкага) 60-70% сув аралаштирилганда ҳосил 
бўлади. Бунда оҳак ҳажми 200-300% ортади. Ҳосил бўлган гидрат оҳак 
Са(ОН)
2
нинг жуда майда заррачалардан иборат оқ рангли кукундан иборат 
бўлади. Унинг эркин ҳолатдаги ўртача зичлиги 400-450 кг

м
3
, зичланган 
холатдаги ўртача зичлиги эса 500-700 кг

м
3
ташкил этади. 

---

145