X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

ga talabi bir sutkada 5 mkg bo'lib, organizmdagi zaxirasi (asosan
jigarda) 5 mg ga teng, u 3 yilga yetishi mumkin. Shunga ko'ra
anemiya uzoq och qolgandagina yuzaga kelishi mumkin.
2. So'rilishining buzilishi turli kasalliklarda oshqozon-ichak
217

---

sistemasida parchalanib, qonga so'rilmasligi mumkin. Ilgari
pernisioz anemiya gemopoetik omil yetishmasligidan kelib chiqadi
deb, uning tashqi hamda ichki omillari farqlangan: tashqi omil
go‘shtli ovqatlar tarkibida bo‘lib, oshqozon shilliq pardasida ish-
lanib chiquvchi ichki omil bilan birikadi va eritropoezni boshq-
arishda muhim rolni o'ynaydi. Ana shulardan biri (odatda ko'proq,
ichki om il) yetishmasa, pernisioz anemiya kelib chiqadi deb
tasawur etilgan. Keyinchalik turli ilmiy-amaliy tekshirishlar nati­
jasida tashqi omil vitamin B ]2, ichkisi esa gastromukoproteid
ekanligi aniqlangan.
Vitamin B I2 organizmga oqsil bilan birikkan holda qabul
qilinadi. Oshqozonda proteolitik ferment ta’sirida oqsildan ajraladi
va uni parchalashdan saqlovchi, Kasl ichki omili deb ataluvchi
gastromukoproteid bilan birikib ichakka o'tadi. So'ng qonga so'ri­
lib, qonda maxsus oqsil bilan birikadi va transsianokobalamin
holida kerakli to'qimalarga yetkazib beriladi. Agar oshqozonda ichki
omil yetarli bo'lmasa, vitamin B 12 qonga so'rilmay anemiyaga sa­
bab bo'ladi. Bu ko'pincha oshqozon shilliq pardasining atrofiya-
si natijasida xlorid kislota, pepsin va ayniqsa ichki om il-gast-
romukoproteid sintezining yetishmasligi bilan bog'liqdir. Vitamin
B12 so'rilishining buzilishi turli xil gijja kasalliklarida ham bo'lib,
vitaminni gijjalar iste’mol qilishi bilan bog'liq.