X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

Ichki omilning yetishmasligi bilan bog'liq bo'lmagan yoki
«pernisioz»ga o'xshagan (ichak, gijja kasalliklari, ba’zan homila-
dorlikda va boshqalar) anemiyalarda bemorlarning tilida, oshqozon
va nerv sistemasida yuqorida keltirilgan o'zgarishlar, odatda,
kuzatilmaydi, lekin qonda gematologik o'zgarishlar pernisioz
anemiyadagi o'zgarishlarga o'xshash bo'ladi. Gemogrammada
eritrositlar soni, gemoglobin miqdori juda kam. Qonning rang
ko'rsatkichi normadan yuqori bo'ladi. Bunga sabab megaloblastik
eritropoez, ya’ni eritrositlarning o'rtacha hajmi katta va ularda
gemagglutinin ko'p bo'lib, bu ko'rsatkich, ya’ni giperxromiya
pernisioz anemiyaning asosiy belgilaridan biri hisoblanadi. Qon
surtmasida makrositoz, poyqilositoz, anizositoz, Jolli tanachalari,
K abo halq alari bor, b a z o fil d o n a c h a li e ritro sitla r va
megaloblastlami ko'rish mumkin.
Megaloblastlar bo'lgaijligi sababli hujayralar sitoplazmasi
qizil, ko'pchiligi oksifil, chunki megaloblastik eritropoezda hujay­
ralarda gemoglobinning sintezi erta boshlanadi. Vitamin B 12 yetish-
masligida leykopoezning ham sustlashishi, leykopeniya kuzatiladi
(ayniqsa neytrofillar kamayishi (neytropeniya) hisobiga. N eyt-
rofillarda yadro ko'rastkichining o'ngga siljishi kuzatiladi, ya’ni
qonda segment yadroli neytrofillar yadro segmentlari soni orta­
di (gipersegmentatsiya) va neytrofillar ichida ular asosiy o'rin
tutadi. Shu bilan birga eozinofillar hamda monositlar soni kama-
219

---

yadi, nisbatan lirpfositoz kuzatiladi. Eozinofillar kamayishi «per-
nisiozga- o'xshash» anemiyalarda kuzatilmaydi. Masalan, gijja
kasalligida aksincha ko'payadi.