Universiteti arxitektura fakulteti

13.2. Pаrkler, baǵlаr,
 
dem alıw orınları, bulvаrlаr hám аlleyalаr kаtegoriyası 
Jasaw rayonları hám mikrorayonlardıń barlıq kóklemzarlastırılǵan aymaqları 
jeke ulıwma qalalıq kóklemzarlastırıw sistemasın payda etiwi kerek. 
Jasaw rayonnıń kóklemzarlastırılıwı ulıwma paydalanıw ushın hám paydalanıw 
sheklengen nállerden ibarat (mikrorayonlardıń kóklemzarlastırılıwı, túrli mekemeler 
hám emlewxanalardıń imaratları qasındaǵı dem alıw orınları h.b). Qalanıń 
aymaqlarındaǵı kóklemzarlastırıw magistral (baslı) hám jasaw kósheleri, jasaw 
rayonlarınıń baǵları, dem alıw orınları, bulvarlar, rayon hám mikrorayonlardaǵı 
baǵlar hám parklerde jaylasqan boladı.

---

92 
Rayonlıq parkleri túrli qatnasıqlardaǵı belsendi dem alıw ushın qolaylı ortalıq 
jaratadı, rayon ulıwma rejesiniń dúzilisine qarap joybarlanadi, transport magistrallar 
hám ózine sáykes tábiyiy sharayatlarǵa qarap jaylastırıladı (suw háwizleri bar 
ekenligi h.t.b). Park mikrorayonnıń baǵları, rayon orayları, ulıwma qalalıq park hám 
basqalar menen piyada júriwge arnalǵan trassalar arqalı baylanısadı. Parktıń ishki 
strukturası aymaǵına social transport bándirgileri menen baylanısqan hám qımbat 
jasıl kóklemzarlarǵa, hár qıylı relyefke hám suw háwizlerine iye bolǵan bir neshe 
kiriw orınları bar ekenligin esapqa alıwı kerek.
Baǵtıń maydanı 1000 m radiusqa teń zonadaǵı xızmet qılatuǵın xalıqtıń 3ten 
kem bolmawı usınıs etiledi. Dem alıw orınları – bul maydanlarda, kesilispelerdegi 
kóshelerde hám kvartaldıń kóshelerge tutasqan ushastkalarında jaylasqan 0,15-2 
ólshemdegi kóklemzarlastırılǵan ushastkalar bolıp esaplanadı.
Dem alıw orınlarınıń dúzilisi rejesi piyada júretuǵın jolları, maydanlar, 
shámenler egilgen jerler, gúlzarlar, terekler hám hár túrli ósimlikler egilgen jerler 
toparı, háykeller, fontanlar h.t.b túrdegi kishi arxitektura formalarınıń elementlerin óz 
ishine aladı.
Dem alıw orınları xalıqtıń qısqa múddetli dem alıw hám maydanlar, kósheler, 
social imaratlardıń dekorativ bezegi ushın arnalǵan.
Bulvаr – bul magistrallar, dárya boyları, jasaw kósheleri boylap jaratılǵan 
sızıqlı kóklemzarlastırılıw obyekti bolıp, 16 m den kem bolmaǵan keń túrdegi 
alleyalıq terekler hám toǵay sıyaqlı egilgen lentadan ibarat. Ol piyadalar háreketi hám 
qısqamúddetli dem alıs ushın arnalǵan. 
Аlleya - bul kóklemzarlastırılǵan piyadalar júretuǵın jollar bolıp esaplanadı. 
Jasaw kóshelerindegi trotuarlardı kóklemzarlastırıw ushın terekler hámde toǵay 
tárizli
qatarlı eginleri hám shámenzarlar isletiledi.