Gafurov adaxam anvarovich

Antegrad pielouretrografiya 
Radioizotop tekshirish usullari. 
Klinik amaliyotida bu tekshiruvlar keng 
tarkalgan, chunki ular yukori mahlumotligi, nisbatan bajarilishining soddaliligi va 
imkoniyatliligi bilan ajralib turadi. Bolalar nefrologiyasida radioizotop renografiya, 
buyraklarni skaner kilish, ularning partsial funktsiyalarini radiologik tekshiruvi 
kuprok kullaniladi. 
izotop renografiya (nefrografiya, radionefrografiya) i
131
bilan belgilangan 
radioizotop indikatorni buyraklar tomonidan yutilishi va ajratilishiga asoslangan. 
Buyraklar indikatori sifatida xozirgi vaqtda gippuran ishlatiladi, uning boshqa 
indikatorlardan ustunligi - zaxarsizligi, jigar tomonidan kam yutilishi, tezda 
kondan buyraklarga utishi va siydik bilan ajralishi. Gippuranning 
1
/2 ajralish vaqti 
20 miiut, bu esa organizmni nur bilan zurikishdan asraydi. Izotop renografiyani 
utkazish uchun 0,07 - 0,2 mkkyuri/ kg gippuran yetarli. Gippuran i
131
yordamidagi 
renografiya buyraklar vaskulyarizatsiyasi, nefronning proksimal naychalari 
faoliyati, siydik yullarining evakuator kobiliyatini baxolashga imkon beradi. 

---

30 
normal radioizotop renogramma 3 kismdan (faza) iborat egri: kon tomirli - 
keskin tepaga kutariluvchi egrining bosh kismi bulib 10 va 20 sek davom etadi va 
radioizotop moddaning buyraklar kon tomirlarida taksimlanishini kursatadi; 
parenximatoz yoki sekretor - gippuran i
131
ni yuborgandan sung 2 -3 minut utgach 
kurinadi va 2-5 minut davom etib, radioizotop moddani naychalar xujayralari 
orqali sekretsiyasini bildiradi; ekskretor faza - radioizotop moddani yukori siydik 
yullariga (kosachalar, jomcha, siydik yullari) ekskretsiyasini kursatadi. Egri keskin 
pastga tushadi va 5 minut davom etadi, agar pasayishi 5-8 minut bulsa egri 
yassilashadi. 
keltirilgan renogrammani fazalarga bulinishi ayrim xisobda taxminiydir, 
chunki egrining ayrim kismlari buyraklarning turli faoliyatini aniq ifodalamaydi va 
kuprok ularning umumiy kurinishidir. Soglom bolaning ung buyragini 
renogrammasi chap buyrakka nisbatan yukorirok, chunki jigarda gipuran i
131
ni bir 
kismi yutiladi. 
surunkali glomerulonefrit xamda buyraklar amiloidozi uchun radioizotop 
renogramma egrisining ikki tomonlama uzgarishlari xos va ular asosan sekretor va 
ekskretor fazalarini deformatsiyasi bilan namoyon buladi. Yukorida aytilgan 
kasalliklarda xar bir buyraklarning zararlanish darajasi bir xil bulmasligi mumkin,
u renogrammada uz ifodasini topadi. 
radioizotop renografiya surunkali pielonefritni tashxislash uchun juda 
muxim mahlumot beradi: sekretor fazani normadagiga nisbatan yassirok 
kutarilishi, ekskretsiyani kech boshlanishi va ekskretor fazani pasayishining past 
tezligi, ikki tomonlama sekretor fazalar amplitudasining assimmetriyasi, chunki 
ung va chap buyrak zararlanishida fark bulishi mumkin. Surunkali pielonefrit 
tashxisi uchun renografik egrisini chukkiga chikish vaqtini uzayishini (bu 
naychalar sekretsiyasini buzilishiga boglik), xamda ekskretsiya va buyrakdan 
siydik ajralish sekinlashishi xos. Bu siydik chikarish yullarining funktsional 
buzilishlari bilan boglik. 
parenximatoz anuriyada renografik egrisining sekretor fazasi umuman yuk 
bulishi mumkin yoki uning amplitudasi juda past. Obturatsion anuriyada gorizontal 

---

31 
kesimga utadigan baland sekretor faza aniqlanadi. 
renovaskulyar gipertoniyada renografik egrining kutarilishi sekinlashadi va 
sekretor faza chuziladi, ekskretor faza sekinlashadi. 
buyraklarni skaner kilish (gamma-renografiya) - radioindikatsion tekshiruv 
bulib, 
buyraklarning 
xajmi, 
shakli 
xakida 
mahlumot 
beradi, 
buyrak 
parenximasning faoliyatsiz joylarini aniqlashga yordam beradi. Uning yordami 
bilan buyraklarning uchokli uzgarishlarini topish mumkii (usma, kistalar, 
abstsesslar, infarktlar), shuningdek tugma rivojlanish nuksonlari (takasimon 
buyrak). Buyraklarni skanerlash radioaktiv simob (ng
197
) bilan nishonlangan 
neogidrin bilan amalga oshiriladi. Uning yarim parchalanish muddati 51,1 kunga 
teng. Simob zaxarli bulganligi sababli tekshiruv paytida uning miqdori 10 mg dan 
oshmasligi kerak. Supgi yillarda buyraklarning rangli skanerlashi kullanilmokda. U 
tekshiruv natijalarini chukurrok izoxlashga yordam beradi. 
radioizotop usullarni buyraklarning partsial funktsiyalari buzilishini 
aniqlashda kullaydilar. Koptokchali filg‘tratsiyani aniqlash uchup kobalg‘t bilan 
belgilangan vitamin v
12
, s14 bilan belgilangan insulin, yedta, i
131
bilan belgilangan 
triombrin kullaniladi; naychalar sekretsiyasi i
131
bilan belgilangan gippuran 
klirensi buyicha baxolanadi. I
131
li gippuran bilan buyraklardagi plazma va kon 
okimi aniqlanadi.
Radioizotop tekshirish usullarining afzalligi yana shundan 
iboratki, ularda nurlanish yuki past (rentgenologik tekshirishlarga qaraganda yuz 
marta kam) hamda ishlatishga qarshi ko‗rsatma bo‗lmaydi. Bu radioizotop 
usullarni operatsiyadan keyingi davrda ishlatish hamda tez tashxis qo‗yish 
maqsadida, zaruriyat bo‗lganda tekshirishni bemorning har qanday holatida bir 
necha marta o‗tkazish imkonini beradi.