Gafurov adaxam anvarovich

retrograd pielouretrografiya 
Antegrad pieloureterografiya. 
Antegrad ureterografiyada retgenkontrast 
modda buyrak jomiga beldan teri orqali punktsiya qilish yo‗li bilan yoki 
pielo(nefro)stomik drenajdan yuboriladi. Buyrak jomini ulg‘tratovush nazorat 
ostida punktsiya qilish amaliyotga joriy qilingandan keyin bu usul so‗nggi yillarda 
kengroq qo‗llanila boshladi. Buyraklar va yuqori siydik yo‗llari kasalliklarini 
boshqa urologik tekshirish usullari aniqlashga imkon bermaganda teri orqali 
antegrad 
pielografiya 
qo‗llaniladi.ekskretor 
urogrammada 
buyrakdan 
rentgenkontrast modda ajralmaganda, qovuqning xajmi kichik bo‗lishi tufayli 
retrograd 
ureteropielografiyani 
bajarib 
bo‗lmaganda, 
siydik 
nayining 
o‗tkazuvchanligi bo‗lmaganda (tosh, torayish, bitib ketish va b.), bu usulni 
qo‗llashga zarurat tug‗iladi. Teri orqali antegrad pieloureterografiyaga 
ko‗rsatmalar shu qadar cheklanganki, bahzan bu usulni qo‗llaganda buyrak, katta 
qon tomirlar va chegara ahzolarni shikastlab qo‗yish mumkin. Pielogrammani 
interpretatsiya qilganda xatoliklar bo‗lishi mumkin, ya‗ni, ajralgan kaverna yoki 
kosacha bo‗lganda igna biror bir alohida bo‗shliqqa tushadi va rentgenogrammada 
bitta hosilaning soyasi aniqlanadi. Bu usul asosan ekskretor urografiyaning 
mahlumotlarini, ishlamaydigan buyrakda siydik nayining torayish darajasini va 
uzunligini hamda uning bitib qolgan joyining uzunligini aniq bilish kerak 

---

28 
bo‗lganda qo‗llaniladi. Bu bajariladigan operatsiyaning turi va xususiyati 
to‗g‗risidagi masalani hal qilish uchun juda muhimdir. Rentgenkontrast moddani 
jomga pielo(nefro)stomik drenajdan yuborib qilingan antegrad pieloureterografiya, 
yuqori siydik yo‗llarining morfologik va funktsional holatlari to‗g‗risida fikr 
yuritishga imkon beradi: jom va kosachalar kattaligi, ularning tonusi, jomdan 
siydik nayi orqali siydik passajining buzilish darajasi va uning sabablari, toshlarni 
aniqlash, siydik nayidagi torayishning joylashishi va uzunligi hamda 
pielo(nefro)stomik drenajni, agar u o‗z vazifasini bajarib bo‗lgan bo‗lsa,olib 
tashlash mumkinligi to‗g‗risidagi masala hal qilinadi. Kosacha–jom tizimi kattaligi 
va shaklining haqiqiy tasvirini olish va siydik nayining tonusi to‗g‗risida 
tasavvurga ega bo‗lish uchun antegrad pieloureterografiya qilayotgan vaqtda 
jomning haddan tashqari cho‗zilib ketishiga yo‗l qo‗ymaslik kerak, chunki jom–
siydik nayi segmentining ochilishi jom ichidagi bosimning ko‗tarilishiga bog‗liq. 
U oshib ketgandasegment berkilib qoladi. Jomning ichki bosimi birdan 
ko‗tarilganda, jom–buyrak reflyukslari va pielonefrit xuruji xavfi kelib 
chiqadi.rentgenkontrast suyuqlikni drenajdan yuborgan vaqtda bemor bel 
sohasidaog‗riq yoki og‗irlik sezmasligi, balki siydik nayidan suyuqlik 
o‗tganliginihis qilishi kerak. Jom ichki bosimining birdan ko‗tarilishiga 
yo‗lqo‗ymaslik uchun rentgenkontrast moddani porshensiz shprits bilan 
yuborishlozim. Bunday hollarda u jomga o‗z og‗irlik kuchi (drenaj naycha va 
shpritsvertikal holatda o‗rnatiladi) bilan tushadi va mehyordagi bosimiga 
yetgandajomning to‗lishi to‗xtaydi.yuqori siydik yo‗llarining funktsional qobiliyati 
yaxshi bo‗lganda,siydik nayini retgenkontrast modda bilan liq to‗ldirish mumkin 
emas. Shpritsda siydik paydo bo‗lishi ignaning jomga yoki kosachaga 
tushganligidan dalolat beradi. Bunda jom ichki bosimini o‗lchash mumkin, bu 
gidronefrotik transformatsiyasi bo‗lgan bemorlar uchun ayniqsa muhim. Keyin 
siydikning bir qismi aspiratsiya qilinadi va ignadan aspiratsiya qilingan siydik 
sonidan bir oz kamroq dozada rentgenkontrast modda yuboriladi. Rentgen surati 
olinadi. Tekshirish oxirida jomning ichidagi hamma narsa aspiratsiya qilinadi va 
unga antibiotiklar eritmasi yuboriladi. Antegrad pieloureterografiya uchun tegishli 

---

29 
ko‗rsatmalar bo‗lganda rentgenkontrast modda sifatida kislorodni ishlatish 
mumkin. 
Ulg‘tratovush nazorati jomni punktsiya qilishni anchagina 
yengillashtiradi. 
Pielo–yoki nefropielostomik drenajdan rentgenkontrast moddani yuborib antegrad 
pieloureterografiya qilish texnik jixatdan oddiy muolaja hisoblanadi. Odatda uni 
operatsiya qilingan buyrakning kosacha–jom tizimsi va siydik nayining 
operatsiyadan keyingi holatini nazorat qilish uchun qilinadi.