Gafurov adaxam anvarovich

U
lg‘tratovush tashxisi. 
Exolokatsiya qonun-qoidalariga asoslangan. 
So‗nggi yillarda urologiyadaulg‘tratovush tashxisi (exografiya) qo‗llanila boshladi. 
Ular radioelektronasboblar yordamida to‗qima va ahzolar chegarasidan qaytgan, 
o‗zining akustikparametrlari bilan farq qiladigan (ularda ulg‘tratovush 
to‗lqinlariningtarqalish tezligi, yutilish va qaytarish koeffitsienti bilan) 
tovushlarniyozishga asoslangan. Bir qancha ulg‘tratovush tashxislash asboblari 
yaratilganbo‗lib, ular yordamida bir va ikki o‗lchamli exografiyalarni bajarish 
mumkin.bir 
o‗lchamli 
exografiya 
nurlantiruvchi 
harakat 
qilmagan 
holatidao‗tkaziladi 
va 
to‗qimalar 
tuzilishi 
ularning 
joylashgan 
chuqurliginingnisbatan bir xilligi to‗g‗risida har xil amplitudali tovushlar qaytgan 
holdaaxborotlar olinadi. Qaytgan ulg‘tratovush impulg‘slarining chiziqliuzunligi 
va amplitudasining o‗zgarishi patologik jarayon borligi to‗g‗risidaguvohlik beradi. 
Datchikning borib–qaytayotgan harakatlarida (ikki o‗lchamliexografiya) elektron–
nurlanish trubka ekranida gavdaning tekshirilayotganjoyi yoki ahzoning kesim 
tasviri yorug‗ dog‗lar holida ko‗rinadi. Exografiksuratlar fotoplyonkaga yoki 
fotoqog‗ozga xujjatlashtiriladi. Shunday qilib,exografiya mehyordagi ahzolar va 
to‗qimalarning kattaligi, joylashganchuqurligi, o‗zaro munosabati hamda ulardagi 
patologik o‗zgarishlarningjoylashishi, hajmi va tuzilishi to‗g‗risida xujjatli axborot 
olish imkoniniberadi. 
Bu usul rentgenodiagnostika va radioizotop renografiyaga 
qo‗shimcha tekshirish hisoblanadi. 
 
O‗ng buyrak gidronefrotik transformatsiyasi exografik tko‗rinishi
Rentgen va radioizotop tekshirishlar. 
Siydik chiqarish yo‗llarini rentgenda 
tekshirish, odatda tasviriy rentgenografiyadan boshlanadi. Bunda ko‗krak 
umurtqasining x—xi qovurg‗alari hamda tos suyagi qov bitishmasining pastki 

---

21 
qismi rentgen tasvirida bo‗lishi shart. Rentgen yordamida buyrak shakli, uning 
katta-kichikligi, buyrak o‗smasi va unda rentgenkontrast toshlar bor-yo‗qligini 
aniqdash mumkin. 
Rentgen tasviri sifatli chiqishida bemorlarni tayyorlashning ahamiyati katta. 
Hozirgi kungacha meteorizmni bartaraf qilish muammoligicha qolmoqda. Buni 
birmuncha hal qilish uchun rentgen tekshiruvidan 2 kun oldin bemorga qaynatma 
sho‗rva, baliq, meva sharbatini berish kerak. Bir kun avval esa bolaga surgi dori 
berib, kechqurun uyqudan oldin tozalovchi huqna qilinadi va 5% li 40 ml 
glyukozada eritilgan 0,2 g natriy fosfat ichiriladi. Ertalab quritilgan oq non berilib, 
yana tozalash huqnasi bajariladi. Huqnadan keyin to‗g‗ri ichakka yel chiqaruvchi 
naycha qo‗yishni yoddan chiqarmaslik lozim. 
Siydik 
tizimining 
umumiy 
rentgenografiyasi, 
uning 
natijalari 
to‗g‗ri 
interpretattsiya qilinganda juda muhim mahlumot beradigan va albatta bajarish 
lozim bo‗lgan tekshirish usuli bo‗lib hisoblanadi. Keyingi hammarentgenkontrast 
tekshirishlar shundan boshlanadi. Ko‗pincha umumiy rentgenogrfiya nafaqat 
tashxisni (marjonsimon tosh, emfizematoz pielonefrit), suyaklardagi o‗sma 
metazstazlarini aniqlash, balki maksimalmahlumotlar olish uchun bundan keyingi 
kerakli tekshirishlar hajmi va 
Ketma–ketligini belgilaydi. Bahzi kasalliklarda (buyrakda o‗sma bor deb 
Gumon qilinganda) umumiy rentgenografiyadan keyin darxol angiografiya, 
Boshqa kasalliklarda esa (nefrolitiaz) – ekskretor urografiya qilish kerak. 
Umumiy rentgen suratini o‗rganishda buyraklarning joylashishi, ular 
soyasining zichligi, egilish burchagi, kattaligi, shakli, konturlari, belmushaklari 
soyasining saqlanganligiga ehtibor berish zarur. 
Shuni unutmaslik kerakki,