O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
Qaydlar uchun 

---

76 

---

77 

---

78 

---

79 
8-MAVZU. INSON RESURSLARINI BOSHQARISHNING 
JAMIYATNING IJTIMOIY TARKIBIDA TUTGAN O„RNI 
Reja: 
8.1.Jamiyatning ijtimoiy tarkibi va IRB 
8.2.IRBning ijtimoiy munosabatlari 
8.3.IRB va kelajak muammolari 
8.4.Tashkilot madaniyati boshqaruv faoliyatining obyekti sifatida 
Insonlarning o‗zaro va jamiyat bilan aloqa qilish usullari mavjud 
institutlarning harakatlari samarasi, chunki bu institutlar insonni 
shakllantirishga 
javobgardir. 
Ehtimol, 
ijtimoiy 
institutlarning 
xususiyatlari eng avvalo menejerda o‗z aksini topadi. Uning oldida 
iqtisodiyotni rivojlantirish kabi murakkab masala turadi. 
Iqtisodiyotni isloh qilish nafaqat davlatga, balki ishlab chiqarish 
jarayonini tashkil qilishga urinayotgan har bir menejerga bog‗liq. 
Jamiyat ichida qanday harakat qilish haqidagi ma‘lumotlar tadbirkor 
uchun oddiy ichki ma‘lumotlar kabi katta ahamiyatga egadir. ―G‗arbiy 
inson‖ konsepsiyasi g‗arbda asrlar mobaynida yuzaga kelgan ijtimoiy 
evolyutsiya mahsulini ifodalaydi. 
Kasaba uyushmalari - zamonaviy vaqtda firma faoliyat yuritishi 
omilidir. Shuning uchun menejer ular bilan o‗zaro munosabatlar olib 
borishni bilishi zarur. 
IRB va kelajak muammolari 
Juda xavfli tendentsiyalar ichida quyidagilar asosiy bo‗lib 
hisoblanadi:
a) sayyoramiz tabiiy muhitida sodir bo‗layotgan o‗zgarishlar 
(biologik xilma-xilliklarning tez yo‗qolib ketishi, «bug‗xona 
samarasi»ning oshishi va uning natijasidagi iqlimning o‗zgarishlari, 
ozon qatlamning emirilishi, o‗rmon maydonlarining qisqarishi, er, suv 
va atmosferaning inson faoliyati chiqindilaridan zararlanishi). 
b) har xil mamlakatlar o‗rtasida va alohida mamlakatlar ichida 
ijtimoiy farqlanishning tez o‗sishi. Bu resurslar uchun kurash bilan 
uyg‗unlashib joriy mahalliy mojarolar va global xavfni keltirib 
chiqarmoqda. 
c) sayyoraning resurs imkoniyatlari qisqarib borayotgan paytda er 
aholisining tez ko‗payishi. 
d) qayta tiklanmaydigan tabiiy resurslardan foydalanish rejimining 
buzilishi, kelajak avlod manfaatlarini zamondoshlar tomonidan hisobga 
olmaslik. 

---

80 
Tashkilot madaniyati — tashkilotdagi psixologik iqlim va 
qadriyatlar tizimi bo‗lib, u ishchi muhitni shakllantiradi va unga xususiy 
jilo beradi. 
Tashkilot madaniyatini yuksaltirish vositalari quyidagilarga bog‗liq: 

Faoliyatning aniq mo‗ljalini belgilash. 

O‗z ishiga jonkuyarlikni oshirish. 

Sodda va samarali tashkiliy tuzilmaning mavjudligi. 

Erkin ishlash muhiti va qat‘iyatlik (ma‘suliyat). 

Mehnat unumdorligi. 

Hayotiy shart-sharoitni hisobiga olish. 

Mustaqil faoliyat qila olish va uddaburonlik. 

Individual fikrlarni hisobga olish va ularni hurmat qilish. 

Shaxslararo munosabatlar 
Nizo asosi - janjalning ildizida yotgan to‗qnashuv sababidir. Odatda 
bu sababni aniqlash qiyin. Ko‗pgina nizolarning asl sababi barcha oppo-
nentlarning ehtiyojlarini qondirishga inkoniyat yo‗qdigi, bor talabalarni 
qoniqtirishda chegaralangan imkoniyatlar mavjudligidadir. 
Nizolarni hal etilish yo‗llari: 

birinchi opponent ikkinchi opponentning fikriga qo‗shiladi; 

ikkinchi opponent birinchi opponentning fikriga qo‗shiladi; 

ikkala opponentlar uchunchi, har tomonlarni qoniqtiradigan 
shartga rozi bo‗lishadi; 

ikkala opponentlar o‗z fikrlarida qolishadi va qarama - qarshi 
fikrlar mavjudligida hamjihatli mehnat qilishga va yashashga 
ko‗nikishadi. 
Nizolarni hal etish algoritmi sizdan quyidagi bosqichlarni bajarishni 
talab qiladi: 
Ziddiyatni muhokama qilish uchun ikkinchi tomon bilan qulay 
vaqtni kelishib oling. 

Opponenlarga nisbatan samimiy bo‗ling. 

Ultimatumlardan foydalanmang. 

Muzokara davomida nizoning asosiy mazmuniga rioya qiling. 

Muzokara davomida o‗z maqsadlaringizni ravshanlashtirib 
boring. 

Nizoni hamjihatlik shaklida hal etib, ikki tomonning manfaatlarini 
to‗la qoniqtirishga intiling. 

---

81 

Nizoni hal etuvchi shartnoma natijalari asosida o‗z
zimmangizga olgan majburiyatlaringizni, albatta, to‗la va o‗z vaqtida 
bajaring. 

Muzokara davomida opponentlarning har bir so‗zini hurmat bilan 
eshiting va e‘tibor bilan hamma gaplarini tushunishga intiling.