O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

moliyalashtirish manbalari:
barcha olimlar va 
tadqiqotchilarning fikriga qo‗shilgan holda ijtimoiy ta‘minot 
davlat tomonidan shakllantiriladigan maxsus jamg‗armalar 
hisobidan amalga oshirilishi lozim. Haqiqatan ham bugungi 
kunda O‗zbekiston Respublikasida ijtimoiy ta‘minotni mablag‗ 
bilan ta‘minlash quyidagi manbalar hisobidan amalga 
oshirilmoqda: byudjetdan tashqari Pensiya jamg‗armasi, 
Bandlikka ko‗maklashish davlat jamg‗armasi, davlat byudjeti 
(respublika byudjeti va mahalliy byudjetlar), kasaba 
uyushmalarining 
mablag‗lari 
(Kasaba 
uyushmalari 
federatsiyasi Kengashining ijtimoiy sug‗urta byudjeti). 
2) ijtimoiy ta‘minot bilan qamrab olingan fuqarolar guruhlari: 
huquqiy jihatdan ―har kim qariganda, mehnat layoqatini 
yo‗qotganda, shuningdek, boquvchisidan mahrum bo‗lganda va 
qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta‘minot 
olish huquqiga ega‖
220
. Fuqarolarning bu huquqlari davlatimiz 
Konstitutsiyasi bilan mustahkamlab qo‗yilgan. Konstitut-
siyamizning ushbu huquqlarni belgilab bergan 39-moddasining 
mazmunidan ham ko‗rinib turibdiki, ijtimoiy ta‘minot 
fuqarolarning alohida toifalariga: qariyalar, nogironlar, 
bolalikdan nogironlar, boquvchisini yo‗qotgan fuqarolar, 
vaqtinchalik mehnat qobiliyatini yo‗qotgan fuqarolar, homilador 
ayollar, vaqtincha ishsiz maqomi berilgan fuqarolar, ijtimoiy 
yordamga muhtoj yolg‗iz fuqarolarga qaratiladi. 

219
Manba: https://uz.wikipedia.org/ 

220
O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 39-modda. 

---

470 
Ijtimoiy ta‘minotning mazmunini shakllantirishda yana 
shuni inobatga olish kerakki, ijtimoiy ta‘minot rivojlanishning 
u yoki bu bosqichidagi davlatning ijtimoiy siyosati 
yo‗nalishlarini 
aks 
ettiradi. 
Ijtimoiy 
siyosatdagi 
ustuvorliklarning o‗zgarishi ijtimoiy ta‘minotning ham usullari 
va 
shakllarining 
o‗zgarishiga 
olib 
keladi. 
Xususan, 
taraqqiyotning ma‘lum davrlarida (70-80-yillarda) ijtimoiy 
siyosat aholining son jihatdan ko‗payishini rag‗batlantirishga 
qaratilgan edi, shu sababli bu davrda ijtimoiy ta‘minot orqali 
ko‗p bolali onalarga nafaqalar joriy etilgan. Mustaqillik davrida 
esa bu boradagi ijtimoiy siyosat onalik va bolalikni muhofaza 
qilish, tug‗ish yoshidagi ayollarni sog‗lomlashtirish, ―sog‗lom 
ona – sog‗lom bola‖ tamoyilini mustahkamlash, barkamol 
avlodni tarbiyalash va fuqarolarga munosib yashash va ishlash 
sharoitlarini yaratishga qaratilgan. Ijtimoiy ta‘minotning shakl 
va usullari ham shu maqsadga bo‗ysundirilgan. Bu maqsadlar 
yo‗lida insonlarning mehnati va sog‗lig‗i muhofaza qilinadi, 
oilalar, onalar va bolalar, nogironlar va keksa yoshdagi 
fuqarolar davlat tomonidan qo‗llab-quvvatlanadi, ijtimoiy 
xizmatlar tizimi rivojlantiriladi, davlat pensiyalari, nafaqalar va 
ijtimoiy himoyaning boshqa kafolatlari o‗rnatiladi.