A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

Pluglarning solishtirma tortish qarshiliklari
(
K
pl
) turli tuproqlarda, kN/m
2
: 
juda engil tuproqli (qumli va qumloq) erlarda - 20 gacha; engil tuproqli erda (qumloq 
va qumoq) - 21-35; o‗rtacha og‗ir erda (qumoq, shag‗alli, zichlashib qolgan erlar) - 
36-55; og‗ir tuproqli erlarda (qumoq, soz tuproq) - 56-80; og‗ir (qotib qolgan, soz 
tuproqli) erlarda - 81-90; juda og‗ir (zichlashib qolgan, qurib, qotib qolgan) tuproqli 
erda - 91-150. 
Oddiy agregatlar
uchun tirkama ish mashinasini tortish qarshiligi
R
t
 = K
t 

 
м
В
Bu erda:
 R
m
 
– mashinaning tortish qarshiligi
, kN; 
K
m
–solishtirma tortish 
qarshiligi, 
kN/m;
м
В
- mashinaning qamrash kengligi, m. 
Tortish-yuritish agregatlari
uchun mashinaning tortish qarshiligi: 
qov
м
u
t
R
R
R


.
,
Bunda R
qov 
– quvvat olish vali orqali harakatga keltiriladigan ishchi organlar 
qarshiligi, kH. 
YUk tashish agregati
uchun tirkama mashinaning tortish qarshiligi: 
tir
tir
tir
f
G
R


, 

---

32 
bunda 
G
tir
– tirkamaning og‗irlik kuchi, N; 
f
tir
– shataklagichning o‗z g‗ildiraklari 
bilan harakatlanish qarshiligi koeffitsienti. 
Osma va yarimosma 
mashinalarning, shuningdek terim agregatlarining 
qarshiliklari quyidagi ifodadan aniqlanadi: 


B
K
i
p
f
G
R
м
м
м
м





)
1
(
, 
bunda 
G
m
– mashinaning og‗irlik kuchi (vazni), N; 
f
m
– mashinaning g‗ildirashdagi 
ishqalanish koeffitsienti; 
p
– ishchi mashina massasining traktorga beriladigan ulushi; 
i 
– uchastkaning nishabligi. 
Ishchi mashinaning qamrash kengligi (
B
) va tuproqqa ishlov berish chuqurligi 
(
a
) ma‘lum bo‗lganda, mashinaning solishtirma qarshiligi (
K
) quyidagi ifoda 
bo‗yicha aniqlanadi: 
tuproqqa ishlov berish chuqurligi o‗zgaradigan mashinalar (pluglar) uchun
1
1
1
p
p
p
aB
R
K

boshqa mashinalar uchun 
B
R
K
м
м

.
Paxtachilik mintaqasida qo‗llaniladigan qishloq xo‗jaligi mashina-qurollarining 
solishtirma tortish qarshiliklarining qiymatlari tajribalar asosida aniqlanadi.