A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

5. Texnik-iqtisodiy ko„rsatkichlar
– agregatlarning ish unumi, zarur mehnat 
sarfi, pul mablag‗lari sarfi, yoqilg‗i sarfi va h.k. Bunday xususiyatlarga metall va 
energiya sarflari ham kiradi. 
6. Ergonomik ko„rsatkichlar
– mehnatning sanitariya-fiziologik sharoitlarini, 
xizmat ko‗rsatish qulayligini, mehnatning xavfsizligini, estetik ko‗rsatkichlarni 
ifodalaydi. 
4.2-§.
 
Ishchi mashinalarning to„liq va solishtirma qarshiliklari 
 
Tayanch iboralar:
agrotexnik, energetik, texnik, iqtisodiy va, ergonomik 
ko‟rsatkichlar, manevrchanlik, mashinaning tortish (sudrash) va 
solishtirma tortish (sudrash) qarshiliklari, konstruktiv foydalanish va 
texnologik omillar.

---

31 
Texnologik jarayonlarni bajarishda ishchi mashinalar qarshilik paydo qiladi. 
Bunday qarshilik kuchi 
R
m
 
harfi bilan belgilanadi. Qarshilik: salt harakatdagi 
qarshilik 
R
s.h
va ishlagandagi qarshilik 
R
i
ga ajraladi. Salt harakatlangandagi qarshilik 
mashinalarning paykal oxirlarida burilish-larida, daladan-dalaga borishda paydo 
bo‗ladi. Ish qarshiligi bevosita texnologik jarayonni bajarishda paydo bo‗ladi.
Ish mashinasining qarshiligi ish jarayonining o‗ziga xos xususiyatiga qarab 
turlicha aniqlanadi. 
Haydov agregati
uchun plugning tortish qarshiligi foydalanish (ishlatish) bilan 
bog‗liq bo‗lgan hollarda quyidagi ifodadan foydalaniladi: 
В
а
К
R
pl
pl



, (1) 
Bu erda: 

pl
R
plugning tortish qarshiligi, kN; 
pl
К
- solishtirma tortish 
qarshiligi, kN/m
2 
; 
а
- haydov chuqurligi, m; 
В
- plugning qamrash kengligi, m.