Sportda matematika

 
 
 
94
Yurakning ko‘krak bo‘shlig‘ida joylashuvi (rasm 1) 
Yurak to‘sh-qovurga yuzasi to‘sh suyagining dastasi bilan III-IV kovurgalar togaykismlarining orka 
tomonga to‘gri keladi. Yurakning diafragmal yuzasi orkaga va pastga karagan bo‘lib, 
diafragmaning paydan tuzilgan markaziga tegib turadi. 
94
 
Frank H. Netter, Atlas of Human Anatomy, USA 2014, p.209
 

---

335 
Yurak to‘rtta bo‘limdan iborat, uning asos kismida, yukorida, ikkita yurak bo‘lmachasi va ularning 
ostida ikkita korinchasi tafovut qilinadi Yurakning tashki yuzasida bo‘lmachalar bilan korinchalar 
o‘rtasida ko‘ndalang egat joylashgan. Qorinchalarni bir-biridan ajratib turadigan devorlariga to‘gri 
keladigan uzunasiga joylashgan oldingi egat va orqa tomondagi uzunasiga ketgan egatlar farqlanadi. 
Yurakning egatlarida yurakni oziqlantiruvchi qon tomirlari joylashgan. 
 
95
Yurakning tuzilishi (rasm 2) 
 
Yurakning o‘ng bo‘lmacha va o‘ng qorinchadan faqat venoz kop, chap bo‘lmacha va chap 
qorinchadan faqat arterial qon xarakat qiladi.
 (rasm 2).
Yurakning chap va o‘ng qismlari bir-biri bilan tutashmaydi va shu sababli arterial va venoz qon 
qo‘shilmaydi. Yurakning o‘ng bo‘lmachasiga yukoridan yukorigi kovak vena, pastdan – pastki 
kovak vena kuyiladi. Bundan tashkari yurakning o‘ng bo‘lmachasiga yurak venalarining umumiy 
okimi – yurakning tojsimon ko‘ltigi kuyiladi. Yurakning o‘ng quloqchasi yurak bo‘lmachasining bir 
kismi bo‘lib, konus shakliga ega. Kovak venalar kuyiladigan joy o‘rtasida venalararo bo‘rtik xosil 
buladi. Pastki kovak vena kuyiladigan joy ostida yarim oysimon klapanlar joylashadi. Yurakning 
o‘ng bo‘lmachasi bilan o‘ng qorinchasi chegarasida qorinchaning o‘ng bo‘lmacha – qorincha 
teshigi bor. Bu teshik qorincha qisqarganda (sistolasida) uch tavaqali kopkok (klapan) bilan 
yopiladi. Uch tavaqali klapan yuzasidan ingichka pay iplari boshlanadi va bu paylar borib 
so‘rg‘ichsimon muskullarga birikadi. Natijada xar bir so‘rgichsimon muskul klapanga pay iplari 
yordamida tutashib turadi.
O‘ng qorincha uch qirrali piramida shaklida bo‘lib, qorinchaning asosida muskul tutamlari bir-biri 
bilan kesishib et to‘siklari bilan so‘rgichsimon muskullarni xosil kiladi. Uch tavakali klapanning 
tavakalari qorin bo‘shligiga ochiladi va qon bo‘lmachadan qorinchaga o‘tadi. Shu payt qorincha 
95