O’zbekiston rechpublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vaziriligi

Karam qurti – Pieris brassicae L. 
Karam va boshqa butgullilarga zarar keltiradi. Qurtlar 
dastlab bargning etini, so‘ngra bargni tamomila kemirib ovqatlanadi. Juda keng tarqalgan. Qattiq 
zararlangan karam hosil bermaydi. Qurtlar barg uchidan boshlab kemirib, yo‘g‘on tomirlarini 
qoldiradi. Ular o‘z chiqindilari bilan o‘simlikni ifloslantiradi. Ovqatlanishdan so‘ng qurtlar o‘simlik 
poyalarida g‘umbaklanadi. Oxirgi bo‘g‘in g‘umbagi qishlab qoladi. Bir yilda to‘rt qayta bo‘g‘in 
berib urchiydi. 
Sholg‘om qurti
– Pieris rapae L. ning hayot kechirishi, tarqalishi, oziqlanadigan 
o‘simliklari va boshqa rivojlanish davrlari karam qurtiga o‘xshaydi. 
Lavlagi parvonasi
– Loxostege nudalis Hb. ning qurtlari yosh barglarni kemirib 
oziqlanadi. Ammo qurt ko‘p tur o‘simliklarda ham oziqlanishi aniqlangan. G‘o‘zaga zarar 
keltirgan.
Parvona kapalaklar
oilasiga kiradi. Kapalakning kattaligi 2,5
sm
(qanotlari 
yoyilganda), oldingi qanotlari sarg‘ish, qoramtir dog‘lar bilan qoplangan; orqa qanotlari 
kul rang, kechasi uchadi. Tuxumini lavlagi va boshqa o‘simlik barglarining ostki va ustki 
tomonlariga qo‘yadi. Urg‘ochisi 100 ta atrofida tuxum qo‘yadi. Tuxum rivojlanishi 2 kun 
davom etadi. Kunning issiq vaqtlarida qurtlar harakatsiz bo‘lib, o‘simlikning salqin 
joylarida yashirinadi. Qurtlik davri 10-12 kun. Tuproqda g‘umbaklanadi. YOzda g‘umbak 
10-12 kundan so‘ng kapalakka aylanadi. Oxirgi bo‘g‘in g‘umbaklari qishlab qoladi. Bir 
yilda 5-6 marta bo‘g‘in berib urchiydi.
O‘rik odimchisi
– Pterocera armeniacea Djak. Bundan o‘rik daraxtlari zararlanadi. 
Qurtlari erta bahorda gul va barg kurtaklarini, so‘ngra barglarni kemirib ovqatlanadi. 
Asosan, SHimoliy Tojikistonda tarqalgan. 
Tut odimchisi
– Apocheima cinerarius Ersch.
Lichinkasi tog‘ bag‘ri zo- nalarida tut 
daraxti bargi bilan oziqlanib, katta zarar keltiradi.