Sharq tillari

و٤ؿ
\g‟oyru
\-so’zi
ikki xil tarjima qilinadi, agar otdan oldin kelsa 
boshqa
deb 
tarjima qilinadi.Agar sifatdan oldin kelsa 
emas 
deb tarjima qilinadi;
ٙو٤ؿ ٝ خ٤ٌُِا ل٤ٔػ ىب٘ٛ\hunaka a‟midu l-kulliyati va g‟oyruhu\- 
u yerda fakultet dekani va boshqa bor 
ٓ ٌِع
ٙو٤ؿ ٝ ةلاطُا غ
\jalasa ma‟a at-tullabi va g‟oyruhum\- u talabalar 
va boshqalar bilan o‟tirdi. 
ل٤ؼث و٤ؿ\go‟yru ba‟idun\- uzoq emas 
Matnni o‟qing
.اوٙبؽ ٌ٤ُ بٌٔو٤كه . خِ٤ٔغث ذَ٤ُ خٔ٣لوُا ٚزُنث . َ٤ٔع ل٣لغُا بٜلطؼٓ.خو٤ٙ يروغؽ .ت٣هبه ٚز٤ث
 
َوػ ٝم ٞٛ.ْ٤ٍِ ٍٚٔا
 
 دبجُبطُا.بٜٔزكوؿ ٢ك ٕبَُبع ب٤ًُٞ ٝ كٞٔؾٓ . ٚوكه خكوؿ ٢ك ًْٞفا ٌٍٖ .ْٜك ٝ
 َؽلك ٚرهب٤ٍ ٖٓ ًلُٜ٘ٔا ٍيٗ . ْٜرٞ٤ث ٢ُا ِْٜٔؼٓ تٛم ًهلُا لؼث .ؼ٤ؾٕ ٌٖٓلاً. ٖٜزكوؿ ٢ك دبَُبع
.ُٚي٘ٓ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

69 
ANIQLOVCHI (11-dars)
Aniqlovchi aniqlanmish so'zining belgisini yoki unga qarashli ekanligini 
bildirib keladigan ikkinchi darajali gap bo‟lagidir. Arab tilida moslashgan va 
moslashmagan aniqlovchilar mavjud. 
Moslashgan aniqlovchilar vazifasida sifat, sifatdosh, nisbiy sifatlar, tartib 
sonlar va ko'rsatish olmoshlari kiradi.Ko'rsatish olmoshidan tashqari hammasi 
aniqlanadigan so'zdan keyin qo'yilib, jinslarda, sonlarda, kelishiklarda va holatlarda 
moslashadi.Masalan; 
ل٣لع ذ٤ث\baytun jadibun\-yangi uy (qandaydir) 
كوؿ
حل٣لع خ
\g'urfatun jadidatun\-yangi xona(qandaydir) 
ل٣لع ذ٤جُا\al-baytu jadidu\-yangi uy (ma'lum) 
حل٣لع خكوـُا\al-g'urfatu jadidatu\-yangi xona (ma'lum) 
Holatlardagi moslashuv aniqlanmish so'z birikmasini kerakli bo'lgan 
belgilaridan hisoblanadi. Shuning uchun oxirgi ikkita misolda agar \al\ artiklini 
olib tashlansa, noaniqlik holatida kesimli so'z birikmasi bo'ladi.
ل٣لع ذ٤جُا\al-baytu jadidun\-yangi yu 
حل٣لع خكوـُا\al-g'urfatu jadidatun\-yangi xona 
Ko'rsatish olmoshlari aniqlovchining o'rniga o'tib, aniqlanmish so'zidan oldin 
qo'yiladi va u bilan jinsda, sonda va aniqlik holatida moslashadi.(chunki ko'rsatish 
olmoshlari har doyim aniqlik holatida turadi.Ikkilik sonda ular aniqlanuvchi bilan 
kelishiklarda moslashadi.Masalan; 
تُبطُا انٛ \haza t-tolibu\-bu talaba 
خجُبطُا ٙنٛ\hazihi t-tolibatu\-bu talaba qiz 
ٕبجُبطُا ٕانٛ \hazani t-tolibani\-bu ikkita talaba 
ٕبجُبطُا ٕبربٛ\hatani t-talibani\-bu ikkita talaba qiz 
ِٕٞٔؼُٔا ءلاٞٛ \ha'ula'i l-mu'allimuna\-bular o'qituvchilar 
دبِٔؼُٔاءلاٞٛ \ha'ula'i l-mu'allimaatu\-bular o'qituvchi ayollar 

---

70 
Aqar bu aniqlovchi so'z birikmalaridagi \al\ artiklini olib tashlasak va
moslashuv qoidasini buzsak ham tugallangan gap bo'ladi: 
تُبٛ انٛ\haza tolibun\-bu- talaba 
خجُبٛ ٙنٛ\hazihi tolibatun\-bu-talaba qiz