|
GLOSSARIY
A
Ahovotun- funksional o‟xshashlik
Ahavotun inna- egaga ta‟sir etuvchi yuklamalar
Ahavotun kana- kana fe‟li bilan tabiatan bir xil fe‟l
Adovotun- vosita
Adovotul atfi- uyusuhq bo‟laklar o‟tasidagi bog‟lovchi
Adovotul istifham- so‟roq olmoshlari
Alif va lom- aniqlik artikli
B
Baul jar- b predlogi
Baul lilta‟didi- o;timsiz fe‟lni o‟timliga aylantiruvchi b predlogi
Baus-sababiya- ish harakatining bajarilish sababini bildiruvchi b predlogi
Badal- ot kesimli gapning egasi
Binaun (mabniuyn) - so‟zning kelishikda turlanmasligi
Te
Taut- ta‟nis- felllarda muannas jinsinin bildiruvchi t tovushi
Tobe‟- moslashuvchi so‟z
Se
Isbatun (musbatun)- bo‟lishli ma‟nodagi shakl
291
Sulosiy- uch undoshli o‟zak
Istisno- istisnolik
Tasniya- ikkilik son
Jim
Jahd- inkor
Jahd mutlaq- mutlaq inkor- (mas. Lam yuklamasi yordamidagi)
Jar- qaratqich kelishigi
Mujarrad- I bob fe‟li
Jazama- fe‟lning shart maylini hosil qilmoq
Jazaul shart- sgat ergash gapli qo‟shma gapdagi bosh gapning fe‟li
Jomidus- siyg‟ati- faqat bir hil vaznda ishlatiladigan so‟z
Jam‟-so‟zni ko‟plikka aylantirmoq
Jam‟ut-tashih- to‟g‟ri ko‟plik
Jam‟ut-taksir- siniq ko‟plik
Jumlatul axboriya- darak gap
Jumlatul ismiyati- ot kesimli gap
Jumlatus-sillati- aniqlovchi ergash gap
Jumlatul zarfiyati- hol ergash gap
Jumlatul fe‟liyati- fe‟l kesimli gap
He
292
Hazafa- tushib qolmoq
Harf e‟rob- so‟z kelishi va maylni ifodalovchi qo‟shimcha
Harhi jar- predlog
Harf nosih- gapning egasini tushum kelishigida boshqaruvchi yuklama
Harf nosib- fe‟l istak maylida boshqaruvchi yuklama
Xo
Xabar- 1) ot kesimli gapning kesimi 2) qo‟shma fe‟lning ma‟noli qismi
Muxotobun- fe‟ va olmoshning II shaxsi
Xafzun-qaratqich kelishigi
Dol
Adg‟om- assimiliyatsiyaga uchramoq
Mudg‟om- ikkilangan (tashdidli) undosh
Zol
Muzakkar- erkak jisi
Re
Ruboyiyun- to‟rt o‟zakli undoshli (so‟z)
Tarodifu-sinonimiya
Raf‟un- bosh kelishik? Fe‟lning aninqlik mayli
Ze
Zamonun haliyun- fe‟lning hozirgi zamoni
Zamonun moziy- fe‟lning o‟tgan zamoni
Zamonen mustaqbalu- fe‟lning kelasi zamoni
293
Sin
Mustatarun- yashiringan, tushib qolgan
Ismun- 1) ot 2) fe‟ldan boshqa mustaqil so‟z turkumi
Ismul ishoratun- ko‟rsatish olmoshi Ismun olatun- qurol nomi
Ismiut-tafzil- qiyosiy va ortirma daraja sifat
Ismut-tasg‟ir- kichraytirma ot
Ismul jam‟i- jamlovchi ot
Ismul jinsi- turdosh ot
Ismul a‟daddi- son
Ismul a‟lami- atoqli ot
Ismul a‟yni- konkret ot
Ismiul foili- aniq nisbat sisatdoshi
Ismul fe‟li- harakat nomi, hsaklan ot, ma‟nosiga ko‟ra fe‟l bo‟lgan so‟z
Ismul- maf‟uli- majhul nisbat sifatdosh
Isnadun- ega-kesimlik ot munosabati
Musnadun- kesim
Musnadun ilayhi- ega
Shin
Shibhuhu jumlatin- 1) o‟rin va payt holi 2) predlog + ot
Ashtaqa- so‟zdan so‟z yasamoq
Sod
Masdarun- harakat nomi
Sorfun- 1) morfologiya 2) so‟z oxiridagi qo‟shimchaning o‟zgarishi 3) turlanish
294
4) tuslanish
Munsarif- uch kelishikda turlanuvchi
Zod
Muzore‟ul majzum- fe‟lning shart mayli
Muzore‟un mansub- fe‟lning istak mayli
Muzoaf- 1) ikkilangan fe‟l 2) ikki undoshning takrorlanishidan hosil bo‟lgan to‟rt
o‟zak undoshli fe‟l
Zamir- olmosh; kishilik olmoshi
Zamirul mutakallimi – I shaxs olmoshi
Zamirul huzirin- I yoki II shaxs olmoshi
Zamirul xitobi- II shaxs olmoshi
Zamirul g‟oibi- III shaxs olmoshi
Zamirul o‟idi- qaytuvchi olmosh
Zamirul fasli- ajratuvchi-olmosh
Zamirul muttasili- birikma olmohsi; 2) fe‟lning shaxs ko‟rsatgichi
Izofatun- moslashmagan aniqlovchi
Muzofun- moslashmagan aniqlovchili birikmaning aniqlanmishi
Zo
Zorhun- o‟rin va payt ravihsi ; 2) ot predlog; 3) holatni bildiruvchi so‟z 4) o‟rin
holi, payt
Zorfiyatun- holat holi
A‟ynun
295
E‟robun- tuslanish, turlanish
A‟tfun- uyuhsub kelmoq
Mu‟talun- za‟if (o‟zak yoki fe‟l)
G‟aynun
G‟obirun- kelasi zamon
G‟oibun- III shaxs
Fe
mufradun- birlik
foilun- 1) fe‟l kesimli gapning egasi; 2) ish harakatining sub‟yekti
fe‟lul amri- fe‟lning buyruq mayli
fe‟lun jamidun- zamonda tuslanmaydigan va bir xil shaklga ega bo‟lgan fe‟llar
(masalan., ne‟ma, hati)
Mafulun- 1) to‟ldiruvchi; 2) ish harakatining ob‟ekti
Maf‟ulun bihi- vositasiz to‟ldiruvchi
Mafulun fihi-o‟rin va paytni bildiruvchi tushum kelishigi
Maf‟ulun ma‟ahu- birgalikni ifodalovchi tushum kelishigi
Qof
Iqtibos- boshqa tildan so‟z kiritish
Kof
Mutakallimun- birinchi shaxs
Kuniyatun-ota yoki o‟gilga bog‟liq atoqli ot
296
Lom
Laun-nahiyati- bu‟yruq maylining bo‟lishsiz formasini hosil qiluvchi la
uyklamasi
Mim
Tamiz- cheklov
Mutamakkinun- turlanuvchi, tuslanuvchi
Nun
Nahvun- sintaksis
Munodatun-undalma
Nidaun- undalma
Nasaba- 1) fe‟lnin istak mayliga solmoq; otni tushum kelishiga boshqarmoq
Na‟tun-sifat
Man‟utun –sifatlanvish ot
He hoi havvaz
Hamzatul- qot‟i- qat‟iy hamza
Hamzatul naqli- IV bob fe‟li oldidagi qatiy hamza
Hamzatul vasli- vaslali hamza
Vovun
Silatun-aniqlovchi ergash gap
Mavsulun- nisbiy olmosh
Vaqfun- pauza, to‟xtash
Ya‟un
Yau ul mutakkalim – I shaxs birlik olmoshi
297
Do'stlaringiz bilan baham: | 
