Sharq tillari

Otlarning birikma olmoshlari bilan kelgandagi tuslanishiga misollar 
Bosh kelelishikda 
birlik son
ئِؼٓ \muallimuka\-sening mualliming 
ikkilik son
ئِؼٓ\muallimaka\-sening ikkita mualliming 
ko‟plik son
ئِؼٓ \muallimuka\-sening muallimlaring 
Qaratqich kelishigi
Birlik. Son ئِؼٓ \muallimika\-sening mualiming 
ikkilikson ي٤ِٔؼٓ \muallimayka\-sening ikkita mualliming 
ko‟plik son
ي٤ِٔؼٓ \muallimika \-sening muallimlarring 
Tushum kelishigi 
birlik son 
ىبِٔؼٓ \muallimaka\-sening muallimingni 
ikkilik son
ي٤ِٔؼٓ \muallimayka\-sening ikkita mualliningni 
ko‟plik son
ي٤ِٔؼٓ \muallimika\-sening muallimlaringni 
Birinchi shaxsning birikma olmoshlari bilan keluvchi otlar kelishiklarda 
o‟zgarmaydi.Birinchi shaxs birikma olmoshi ikkilik son shakli yoki to‟g‟ri ko‟plik 
shakliga qo‟shilganda ١ \ya\ -ga o‟xshab talaffuz qilinadi, qaratqich-tushum 
kelishigida esa ١ \y\-undoshi ikkilantiriladi va ١ \ya\ga o‟xhsab emas, ١ \yya\-
deb talaffuz qilinadi.Masalan; 
Birlik sonning bosh kelishigida ham qaratqich kelishigida ham, tushum kelisigida 
ham bir xil ٢ِٔؼٓ\mu‟allimuya\-mening mua‟llimim(ning,ni)–deb talaffuz qilinadi 
Bosh kelishik
Ikkilik son ١بِٔؼٓ \mu‟allima‟ya\-mening ikkita muallimim 
Ko‟plik son ١ِٞٔؼٓ \mu‟allimu ya\-mening mu‟allimlarim 
 
Qaratqich
-
tushum kelishiklarida
Ikkilik son
٢ِٔؼٓ\muallimiyya\-mening ikkita mua‟llimlarim 
Ko‟plik son
٢ِٔؼٓ\mu‟allimiya\-mening muallimlarim 
ٚـ\hu\-u, بٔٛ \huma\-ular ikkovi, ْٛ\hum\-ular, 
ٛ
ب٘ \hunna\ular(ayollar) 
uchinchi shaxsning birikma olmoshlaridagi qisqa \u\ , \h\ undoshidagi \i\ (yoki 
y)ga assimilyatsiya qilinadi; 
ٚثبزً\kitabihi\-uning kitobi,
بٜٔثبزً \kitabihima\-ular ikkovining kitobi, 
ْٜثبزً\kitabihim\-ularning kitobi, ٖٜثبزً \kitabihinna\-ular (ayollar)ning kitobi. 
Oxiri ح \t\ bilan tugovchi ismlarga birikma olmoshlari qo‟shilganda ح \t\ 
oddiy د \t\ ga almashtiriladi;
حل٣وع \jaridatun\- ٚرل٣وع -\jaridatuhu\-uning gazetasi 
خػبٍ\sa‟atun\- ٚزػبٍ \sa‟atuhu\-uning soati. 
ةا\abun\-ota,
ؿا \ahun\-aka-ga o‟hshash ism(ot)lar turlanayotgandan ularga 
kelishiklarning ko‟rsatgichlari bo‟lgan cho‟ziq unlilar qo‟shiladi; 
Bosh kelishigi 
ٞثا\abu\ (u) 

---

68 
Qaratqich kelishigi 
٢ثا\abi / (yi) 
Tushum kelishigi
بثا\aba\ (a) 
Misollar; ٢ِػ ٞثا\abu a‟liyin\-Alini otasi,
ٙاٞفا \ahvohu\-unung akasi, ٢ثا غٓ
٢ِػ \ma‟a abi a‟liyin\-Alining otasi bilan,
ٚ٤فا ل٘ػ \i‟nda ahihi\-uning akasining 
yonida, 
ىبثا ذئاه\ro‟aytu abaka\-men sening otangni ko‟rdim. ٝم\zu\-egalik,
egasi so‟zi ham shu tarzda tuslanad; Bosh.kel. ٝم \zu\,Qar.kel. ١م \zi\, Tush. 
kel ام\za\.Ko‟plik son shaklari; Bosh.kel.- ٝٝم \zuu\, Qar-Tush.kel. ١ٝم \zavi\. 
Muannas jinsining shakli; دام \zatu\;Muannas jinsining ko‟lik shakli;Bosh.kel. 
داٝم\zavatu\,Qar-Tush.kel.
داٝم \zavati\. 
ٝم\zu\ so‟zi qaratqish kelishigi shaklidagi otlar bilan kelganda sifatlarni hosil 
qiladi; 
َوػ ٝم\zu a‟qlin\-aqlli 
ُا دام
ٍبٔغ
\zatu l-jamali\-chiroyli 
ةا\abun\ va ؿا \ahun\ so‟zlari ham so‟z yasovchi vazifasini o‟taydi; 
ٍُٜٞا ٞثا\abu l-havli\-sfinks (dahshatlar otasi) 
ْٜلُا ٞفا\ahu l-fahmi\-ziyrak,tushunadigan.