Ekspluatatsiyasi instituti

2.2. Yo‘l harakati xavfsizligini oshirishning uslubiy yondoshuvlari 
Yo‘l harakati xavfsizligi va yo‘l tarmoqlari xavfsizligini oshirishga tizimli 
yondoshishni amalga oshirish uchun qabul qilingan barcha turli yo‘nalishdagi 
tadbirlarni YTH sodir bo‘lishiga ta’sir qiladigan asosiy omillar bo‘yicha sinflash 
mumkin. Bunday sinflashga Xeddon matritsasi asos bo‘ladi[15]. 
Xeddon matritsasidan quyidagi tadbirlarni rejalashtirishda foydalanish 
maqsadga muvofiqdir: 
-YTH ning oldini olish uchun; 
-YTH sodir bo‘lganda, uning oqibatlarini engillashtirish uchun; 
-YTH oqibatini bartaraf etish va yo‘l-transport tizimi vazifalarini yo‘lga qo‘yishda. 
Yo‘l harakati havfsizligini ta’minlashning to‘rtta “E” tamoyili xorijiy 
davlatlar amaliyotida keng tarqalgan.Ular quyidagilar[15]: 

---

20 
1.
Edikation-
ta’lim. 
- jamoatchilik o‘rtasida YTH sodir bo‘lishining asosiy sabab va omillarini 
aniqlashga qaratilgan axborot-o‘rgatish kompaniyalarini o‘tkazish; 
-yo‘l harakati xavfsizligini oshirishga qaratilgan yangi interfaol usullarni ijtimoiy 
tarmoqlarda olib borish; 
- xavfsizlik kamaridan foydalanuvchi haydovchi va yo‘lovchilarning ulushini 
ko‘paytirish; 
-jamoatchilikka 
harakatning 
va 
tezlikning 
cheklanganligi 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarni etkazish; 
-transport vositasi xaridorlariga uning xavfsizligi tavsifini tushuntirish; 
-imtihon test savollarini muntazam yangilab turish va unga YTH sodir bo‘lishi 
sabablari to‘g‘risidagi savollarni kiritish; 
-yo‘l harakati ishtirokchilari o‘rtasida aniq ta’lim tadbirlarini o‘tkazish; 
-piyoda va velosiped haydovchilari uchun ko‘zga tashlanuvchi kiyimlar 
reklamasini tashkil qilish; 
-xalokatli-avariya joyini aniqlash; 
-halokatga ko‘p uchraydigan aholi guruhi o‘rtasida ta’lim (axborot) bo‘yicha 
tadbirlar ishlab chiqish va amalga oshirish; 
- ommaviy axborot vositalari va Internet orqali yo‘l harakati xavfsizligi 
to‘g‘risdagi ma’lumotlarni yoritib borish; 
- yo‘l harakati xavfsizligi holati to‘g‘risidagi statistika ma’lumotlarini muntazam 
ommaviy axborot vositalari orqali berib borish; 
-bolalar yo‘l harakati xavfsizligi ommaviy tadbirlarini o‘tkazish; 
- yo‘l harakati xavfsizligi oyligi va haftaligini o‘tkazish. 
-yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan uning barcha ishtirokchilari 
o‘rtasida olib boriladigan o‘rgatish tadbirlari. 
2.
Emerqencu-
tez tibbiy yordam
. 
-YTH sodir bo‘lganda jismoniy va ruhiy yordam berish. 
-tibbiy xodimlarini bunday holatlarda yordam berishga o‘rgatish. 
3.Engineering-
muhandislik tadbirlari
.

---

21 
-yo‘l-ko‘cha tarmoqlarida yo‘l harakati elementlarini va transport oqimlari 
usullarini takomillashtirish (havfsizlik orolchalari,kanallashtirilgan harakat,havfli 
yo‘l bo‘laklarida tezlikni pasaytirish, harakatlanishning