K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

 
8.Trixomonoz qo„zg„atuvchilari 
Trixomonadalar asosan yo‗g‗on ichakda 
T.hominis,
T.tenax
- tishlari 
qurtlagan, chirigan, paradontoz bo‗lgan og‗iz bo‗shlig‗ida bo‗ladi. 
T.vaginalis
esa siydik-tanosil a‘zolarining yallig‗lanishiga sabab bo‗ladi. 
Odam organizmida ichak,og‗iz bo‗shlig‗ida tripanosomalar uchtab 
turadi. Ular saprofit bo‗lib, qinga tushganda halok bo‗ladi. 
Morfologiyasi.
Tanasi oval, nokdimon, amyobasimon bo‗lib, oxirgi 
uchi sal o‗tkirlashgan bo‗ladi, yadrosi ekstsentrik joylashgan bo‗ladi. 2 
juft xivchini bor. Trixomonadalar sodda jonivorlarga xos bo‗lgan butun 
tanasi bilan pinosetoz (endoosmos) va fagositoz yo‗li bilan oziqlanadi. 

---

281 
Qin trixomonadalari faqat odam organizmida, ya‘ni siydik tanosil 
a‘zolarining shilliq qavatida parazitlik qilib yashaydi. Hayvonlar bu 
kasallikka chalinmaydi. Siydik tanosil organlarining trixomonadalaridan 
zararlanish eng ko‗p tarqalgan parazitar kasalliklardan biridir. 
Ma‘lumotlarga ko‗ra har yili dunyoda 180-200 mln kishi bu dardga 
chalinar ekan.
Kasallik ayollarda ko‗p uchraydi. Kasallik manbayi bemor odam, 
sog‗lom kishilarga jinsiy yo‗l bilan yuqadi. Nojinsiy yo‗l bilan yuqish 
kam uchraydi. Onadan bolaga tug‗ruq paytida o‗tadi. Kasallikning 
inkubatsion davri o‗rtacha 10-15 kun. Erkaklarda trixomoniaz uritrit, 
prostatit, moyak ortiqlarining zararlanishi ko‗rinishida namoyon bo‗ladi. 
Bemorda tez-tez siyish, ozroq oqimtir chiqindi kelishi, qizarish, 
qichishish, achishish kuzatiladi. Kasallik davolanmasa bepushtlikka olib 
keladi. Ayollarda siydik tanosil a‘zolarida yallig‗lanish pastki qismida 
bo‗lib, vaginit, vulvit, uretrit, bartolinit, endoservinit, yallig‗lanish 
bachadonga tarqab ketishi mumkin. 
Labarotoriya diagnoztikasi. 
Surtma olinib, mikroskopda ko‗riladi. 
Bunda osilgan yoki ezilgan tomchi usulida qo‗zg‗atuvchilarni tirik holda 
ko‗rish mumkin. Surtmani bo‗yashda Romanovskiy–Gimza usulida, 
Gram, metilen ko‗ki bilan bo‗yaladi.
Davolash.
Er-xotin birday davolanadi. Metronidazol (Trixapol), 
flogit, orvagil, klion, tinidazol va b. 
Immunitet.
Immunitet turg‗un emas, shu sababli qayta kasallanish 
mumkin.