I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

NAZORAT SAVOLLARI:
1. Elektr energiyasi hisoblagichlari nima uchun m oijallangan?
2. Bir va uch fazali elektr energiyasi hisoblagichlarining 
qo‘llanilish sohalari?
3. Bir va uch fazali elektr energiyasi hisoblagichlarining DTi 
nimalardan iborat?
4. Elektr energiyasi hisoblagichlari klemmalarining vazifasi 
nimalardan iborat?
5. «Energiya-9» hisoblagichining to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri ulanish 
sxemasini tushuntiring?
6. Issiqlik energiyasini hisobga olish va rostlash.
7. Issiq va sovuq suv sarfini hisobga olish qanday am alga 
oshiriladi?
8. Gaz sarfini hisobga olish qanday amalga oshiriladi?
135

---

9-BOB. EN E R G E T IK A A UD IT V A M E N E JM E N T
A SO SL A R I
9.1. Energetik menejmentning maqsadi,
funksiyalari va tashkillashtirish
Energiya tejamlash iqtisodiyotining barcha sohalarida, yoqilg‘i- 
energetik majmua, sanoatning energiya sig‘imli sohalari, kommunal- 
maishiy sektor, qishloq x o ‘jaligi va elektrlashtirilgan transportni 
q o ‘shib hisoblaganda, energiya sam arador tex n o lo g iy alarg a 
o ‘tishni bildiradi. Energiya tejash energiyani olish, o ‘zlashtirish va 
taqsimlashning barcha zvenolarida - birlamchi energiya resurslarini 
qazib olishdan, to oxirgi iste’m olchilar tom onidan energiyaning 
barcha tu rlarini is te ’m ol q ilishgacha, energiyadan ratsional 
foydalanishni bildiradi. Bu muammolami yechish y o ‘li, o ‘z ichiga 
quyidagilami oladi: energiyani ishlab chiqarish, uzatish, taqsimlash 
va iste’mol qilishning sam arador texnologiyalari; tiklanuvchi 
energiya m anbalaridan maksimal foydalanish; yoqilg‘i, issiqlik 
va elektr energiya solishtirma sarfini pasaytirishni ta ’minlaydigan 
yangi texnologiya va jihozlarni tatbiq etish; mavjud jihozlarni 
tak o m illa sh tirish va m od ern izatsiy alash ; b arch a ikkilam chi 
energetika resurslaridan keng foydalanish, yoqilg‘ining qim mat 
turlarini arzonlari bilan almashtirish va h.k.
Bunda energiya tejash muammosi faqat texnik vositalar bilan 
hal etilm aydi, ularni am alga oshirish uchun energiyani olish va 
iste’m olchilarga yetkazib berilishi ham da turli iste’molchilarni 
energiya iste’molini boshqaruvchi tizimning mavjudligi zarur. Mana 
shu boshqarish masalalarini energetik menejment hal etishga qodir.