Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«Yangilangan 
jamiyatning siyosiy va davlat tuzilishi insonga uning siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy 
turmush tarzini erkin tanlab olishini kafolatlashi kerak», 
– deb ko„rsatgan edi. 
Ayni chog„da siyosiy sohada bu
«...Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud 
hokimiyati vakolatlarini ajratish asosida milliy davlatchilikni barpo etish, 
jamiyatning siyosiy tizimini davlat idoralarining tuzilishini tubdan yaxshilash, 
respublika hukumati hamda mahalliy hokimiyatning vakolatlari va vazifalarini 
aniq belgilab qo„yish, adolatli va insonparvar qonunchilikni vujudga keltirishi 
mumkin»,
– deb ta‟kidlagan edi. Ana shu yo„l-yo„riqlar va ko„rsatmalar asosida 
mamlakatda keng miqyosli ishlar amalga oshirildi. 
1990-yilning 18-fevralida O„zbekiston Oliy Kengashining navbatdagi yangi tarkibi 
saylandi. U o„z faoliyatini boshlagan paytda sobiq sho„ro tuzumining qonunlari 
amalda edi. Mustaqil O„zbekistonning mustaqil taraqqiyoti endi yangi tipdagi 
qonunchilik tizimini taqozo etar edi. Shuning uchun ham Oliy Kengash O„zbekiston 
mustaqilligini ta‟minlashga qaratilgan yangi qonunchilik tizimini vujudga keltirish 

---

81 
yo„lidan bordi va uni qadam-baqadam shakllantira boshladi. 1990–1994-yillarda Oliy 
Kengash 200 ga yaqin qonun, 500 dan ziyod qaror qabul qildi, mamlakatimiz tarixida 
birinchi marta mamlakat Prezidentini sayladi, Mustaqillik Deklaratsiyasini qabul 
qildi, Oliy Kengashning O„zbekiston mustaqilligi haqidagi tarixiy qonunlarni, 
xususan, Asosiy qonun – Konstitutsiyani qabul qilganligi ham yurtimiz tarixidagi 
ulkan hodisalar hisoblanadi. 
Oliy Kengash shu va shu kabi boshqa qonun hujjatlari bilan mamlakatda siyosiy 
islohotlarni yanada chuqurlashtirishning huquqiy asosini yaratib berdi. 
Ijtimoiy taraqqiyot, mamlakatning o„ziga xos rivojlanish yo„lidan qat‟iy borish, 
avvalo, O„zbekistonda Oliy davlat hokimiyatlarini tashkil etishning yangicha 
tamoyillarini ishlab chiqishni taqozo etardi. Ma‟lumki, yangi Konstitutsiyaning V 
bo„limi davlat hokimiyatini tashkil qilish tamoyillarini o„z ichiga oladi. Shu 
bo„limning XVIII bobi O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini shakllantirishga 
bag„ishlangan va uning 76-moddasida: «O„zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi 
Oliy davlat vakillik organi bo„lib, qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshiradi», – 
deb mustahkamlandi. 
O„zbekistonda Konstitutsiya talablari asosida izchil ravishda siyosiy islohotlar 
amalga oshirilar ekan, 1993-yil 28-dekabrida bo„lib o„tgan mamlakat Oliy 
Kengashining XIV sessiyasida «O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylovlar 
to„g„risida», 1994-yil 22-sentabrda bo„lib o„tgan XVI sessiyada «O„zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisi to„g„risida» qonun qabul qilindi. Bular demokratik 
tamoyillarga asoslangan hokimiyat bo„linishining eng xalqchil va zamonaviy shakllari 
hisoblanadi. Ayni paytda bu sohada tub islohotlarni amalga oshirish zarurati borligini 
ham ko„rsatadi.