N iz o m iy n o m id a g I to sh k en t davlat ped a g o g ik a universiteti mamasoli jumaboyev

Shu to'rtlik ma’nosida «Qaytar dunyo bu», «Keyinchalik bu qismat
sening ham boshingga keladi» degan hikmat yashirin. Biroq, bu hikmat bolalar
tafakkuriga, dunyoqaiashiga va ichki dunyosiga mos keladigan til va sodda badiiy
uslub bilan beriiganki, uni yosh kitobxon tez va aniq tushuna oladi.

---

Xalqimizda «Qari bilganni pari bilmas», degan naql bor. Shu maqol
ma' nosi ertak-dostonda hayot haqiqati orqali ilmiy jihatdan asoslanadi. Johil
shohga dengizning oqmas qismi — chuqur soy tubida gavhar ko'rinadi.
0 ‘sha hududdagi yosh yigitlar gavhami olib chiqishga majbur qilinadi. Biroq,
uni hech kim olib chiqolmay suvga cho‘kib, halok boiishadi. Navbat Jur'atga
yetadi va bo'lgan voqeani yertoiadagi otasiga bayon qilib beradi. Ota «Dedi
so‘ngra nosni tupurib: — Bormi o‘sha joyda bir daraxt? Jur'at dedi: — Ha,
bitta chinor». So'ngra ota gavhaming chinor arc burgut uyasida ekanini aytadi.
Darhaqiqat, suv ostidagi burgut uyasidagi gavhaming aksi edi.
Bu yerda hayot koloriti bilan badiiy kolorit uyg'unlashib, singishib
ketganki, u bolaning fikrini teranlashtiradi va shu bilan birga unda asar
davomini o‘qishga qiziqish ortadi. Bu badiiy tafakkuming qudratidir.
Ertak-doston boshqa ertaklaiga xos lirik qahramonning g'alabasi,
ijtimoiy Haqiqat va Adolat tantanasi, buyuk kelajakka ishonch tuyg‘ularining
ifodasi bilan yakunlanadi. Ya’ni inson hayoti va turmushini oyoq osti qiluvchi
g'oyalar ustidan insonparvarlik, qariyalarga g‘amxo‘rlik, vatanparvarlik
g‘oyalarining muborak tantanasi asarning asosiy salmog‘ini tashkil qiladi.
Safo Ochilning «Burgut», «Nodir pahlavon», «Temirchi bobo va
boyo‘g‘li» kabi ertaklari ham bolalarning ma'naviy-axloqiy va estetik