O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

 
– antatsid va adsorbsiyalash xossasiga ega, 
qabziyat chaqirishi mumkin.
Kalsiy karbonat
- ta’siri tez boshlanadi. CO
2
ni hosil qiladi, qabziyat 
chaqirishi mumkin. MITdan kam so‘riladi, Shu tufayli sistemali ta’siri kam 
bo‘ladi. Lekin katta dozalarda giperkalsiemiya va alkaloz rivojlantiradi.
Gastroprotektorlar (sitoprotektorlar) 
Bu guruh vositalari me’da shilliq qavatiga bevosita ta’sir ko‘rsatib, uning 
tashqi jarohatlovchi ta’sirotlarga (fizik, ximik) qarshilik qilish qobiliyatini 
oshiradilar. Asosan me’da shilliq qavatining tuzilishi va funksiyalarini saqlash 
uchun me’da va ichak xastaligida qo‘llaniladi. Ular asosan ikki guruhga 
bo‘linadilar.
I.
Shilliq qavatni mexanik himoyasini yaratuvchi vositalar: 
sukralfat, 
vismutning uch kaliy ditsitrati.

---

- 493 -
II.
Shilliq qavat bar’erining himoya funksiyasini va uni jarohatlovchi 
omillarga 
turg‘unligini 
kuchaytiruvchi 
vositalar: 
karbenoksolon, 
mizoprostol
. 
 Sukralfat
(antepsin) – sulfatirlangan sukroza shakari va polialyuminiy 
oksididan tashkil topgan oq-sariq geldan iborat. Kislotalik muhitda, Ph
4 dan 
kam bo‘lganda polimerlanadi, juda ham yopishqoq (siroch) modda hosil bo‘lib, 
ayniqsa yaralar yuzasini yopadi. Dori vositaning bunday xossasi 12 barmoqli 
ichakda ham saqlanadi. Lekin jarohatlanmagan shilliq qavatga oz miqdorda 
yopishadi. Yaralar yuzasida tahminan 6 soat turadi. Sukralfatning 
gastroprotektorlik xossasini namoyon bo‘lishida Prostaglandinlar va SH 
guruhlar bor moddalar ham rol o‘ynaydi. Dori vosita ovqatdan keyin va uyqudan 
oldin ichiladi. Lekin sukralfatning antatsid vositalar bilan va H
2
-blokatorlar 
bilan birgalikda qo‘llash kerak emas, chunki dori vositaning ta’siri yuzaga 
chiqishi uchun kislotali muhit darkor. Sukralfat MIT dan so‘rilmaydi ya’ni dori 
vosita rezorbtiv ta’sirga ega emas.
Noxush ta’siri: ba’zan qabziyat, og‘izni qurishi kuzatiladi.