O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

EKG da
P-R interval va QRS kompleks uzayadi. 
Qorinchalar repolyarizatsiyasi tezligiga ta’sir qilmaydi. SA tuguni 
avtomatizmini sal pasaytiradi. Miokard qisqaruvchanligini ham ozgina 
susaytiradi. Me’da ichak traktidan yaxshi so’riladi. Jigardan 1-marta o’tganda 
o’zgarishga uchramaydi. Metabolitlari va o’zi buyrak orqali chiqib ketadi. 
Qo’llanishi qorincha va qorinchalar usti aritmiyalarida. Ichishga yoki venaga 
yuborishga buyuriladi. Nojo’ya ta’sirlari bosh aylanish, ko’rish buzilishi, dispone. 
Aritmogenligi ham yaxshi ifodalangan. Preparatni yurak bloki va kardiogen 
shokda berish mumkin emas. 
P r o p a f e n o n (ritmonorm) natriy kanallarini bloklash bilan birga β-
adrenoblokatorlik va kamroq bo’lsada kalsiy kanallarini susaytirish 
xususiyatlariga ega. Natriy kanallarida moddalarning assotsiatsiya-dissotsiatsiya 
jarayonlari sekin o’tadi. SA tugun va ektopik o’choqlar avtomatizmini susaytiradi. 

---

- 397 -
AV tugun, bo’lmacha,qorincha va Giss-Purkinye tolalarida o’tkazuvchanlikni 
kamaytiradi. 
EKG da P-R interval va QRS kompleks uzayishi kuzatiladi
. Yurak 
yetishmovchiligi fonida yurak zarb hajmi kamayishi kuzatiladi. 
Ichakdan yaxshi so’riladi,lekin jigardan o’tganda bir qismi metabolizmga 
uchrab ketadi. Shuning uchun ham dorining biofaolligi chegarasi har xil(3-40%). 
Bemorlar guruhida propafenonning tez metabolizmga uchraydigan(90%ida 5,5 
soat) va sekin metabolizmga uchraydigan(10%ida 17,2 soat) guruhlari farq qiladi. 
Propafenon asosan qorinchalar usti aritmiyasi Shuningdek, qorinchalar 
aritmiyasida boshqa dori vositalar samarasiz bo’lganda qo’llaniladi (ichishga va 
ba’zan vena ichiga buyuriladi). Nojo’ya ta’sirlari tez-tez kuzatiladi (
1
/
3
-
1
/
5 
bemorlarda). Ko’ngil aynash, qayt qilish, qabziyat, holsizlik, bronxospazm va 
b.Kuchli aritromogen ta’sirga ega. 
Propafenonni o’tkazuvchanlik buzilganda, yurak yetishmovchiligida, 
kardiogen shokda qo’llash tavsiya qilinmaydi. 
Bu guruhga fenotiazin unumlaridan e t m o z i n va e t a t s i z i n ni kiritish 
mumkin. Ikkalasi aralash ta’sirga ega dori vosita sanaladi. Etmozin natriy 
kanallarini bloklovchi barcha uch guruh xususiyatlarini birlashtiradi (IC, IB, IA). 
Etatsizin nafaqat natriy balki kalsiy kanallarini ham bloklaydi (IC, IV). 
Etmozin yurak bo’lmacha-qorincha tugunida, Gis tutamida va Purkine 
tolalarida o’tkazuvchanlikni pasaytiradi. Amalda repolyarizatsiya tezligini 
o’zgartirmaydi. 
Arterial bosim va yurak qisqarishi chastotasi sezilarli oshadi. Yurak toj 
tomirlarida qon aylanishi biroz yaxshilanadi. Miokard qisqaruvchanligiga deyarli 
ta’sir ko’rsatmaydi. Hazm qilish traktidan yaxshi so’riladi. BiokiriShuvchanligi 
40%. Jigarda to’liq metabolizmga uchraydi. Metabolitlari buyraklar orqali 
chiqariladi. 
Dori vosita qorinchalar va qorinchalar usti aritmiyasida samarali ta’sir 
ko’rsatadi. Ammo etmozinning yuqori aritmogen ta’sirga ega bo’lgani sababli 
qorinchalar aritmiyasida boshqa dori moddalari ta’sir qilmaganda qo’llaniladi. 

---

- 398 -
Nojo’ya ta’sirlari 2-5% bemorlarda kuzatiladi. Bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, 
holsizlik, dispnoe, taxikardiya, paresteziya, qorin sohasidagi og‘riq, mialgiya, 
diareya va hokazolar kuzatiladi. 
Etatsizin kuchli aritmiyaga qarshi ta’sirga ega. Avtomatizm va 
o’tkazuvchanlikni pasaytiradi. Kalsiy kanallariga bloklovchi ta’sir ko’rsatgani 
uchun miokardni qisqaruvchanligini kamaytiradi. 
Qo’llanilishi va qo’llash man etiladigan holat etmozinga o’xshash. Nojo’ya 
ta’sirlari etmozinga nisbatan ko’proq kuzatiladi (bosh aylanishi, quloq 
shang‘illashi, ko’rishni buzilishi, paresteziya va hokazo). Eng ko’p uchraydigan 
nojo’ya ta’sirlar etatsizinni vena ichiga yuborilganda namoyon bo’ladi. Shuning 
uchun dori vositani enteral yuborish maqsadga muvofiqdir. Natriy kanallari 
blokatorlariga Shuningdek a l l a p i n i n ham kiradi. U lappakonitin alkaloidi 
gidrobromidi hisoblanadi. Eksperimentlarda yaxshi o’rganilmagan. Yurak 
bo’lmachasi va qorinchalardan qo’zg‘aluvchanlik o’tishini sekinlashtiradi. 
Miokardning 
qisqaruvchanlik 
aktivligiga 
deyarli 
ta’sir ko’rsatmaydi. 
Gipotenziyani chaqirmaydi. Qorincha usti va qorinchalar ekstrasistoliyasida 
hamda taxiaritmiyada qo’llaniladi. Ichishga qabul qilinadi. Allapinin ko’pincha 
nojo’ya ta’sirlarni chaqiradi (bosh aylanishi, diplopiya, bosh og‘rig‘i, aritmiya, 
allergik reaksiyalar).