O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

 
α va β -adrenoretseptorlarni qamallovchi vositalar (α, β -
adrenoblokatorlar) 
Lobetalol
-(trandat) binar ta’sir ko‘rsatadi, ya’ni bir vaqtning o‘zida ham 
β, ham α
1
-adrenoretseptorlarni qamal qiladi, lekin β-adrenoretseptorlar α ga 
nisbatan lobetalol ta’siriga sezuvchanroq. Lobetalol NA ni neyronal yutilishini 
susaytiradi. Ta’sir kuchi bo‘yicha anaprilin va fentolamindan kuchsizroq. Dori 
vosita yurak qisqarishining soni va kuchiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Lekin 
β-blokatorlik xususiyati bilan periferik qon tomirlarni kengaytirish qobilyati dori 
vositani gipotenzivlik ta’sirini ishonchli bo‘lishiga omil bo‘ladi. Dori vosita 
tomirlarning periferik qarshiligini yaxshi tushiradi. β-blokatorlarga nisbatan qon 

---

- 264 -
bosimini tushirish ta’siri tez rivojlanadi va 8-10 soat davom etadi, bronxospazm 
chaqirmaydi. MITdan tez so‘riladi, ko‘p qismi jigarda parchalanadi, faol 
bo‘lmagan metabolitlari peshob tarkibida ajraladi. Venaga kiritilishi bemorni 
yotqizib amalga oshiriladi, chunki qon bosim tez tushib ketadi.
Qo‘llanilishi: xafaqonlik (antigipertenziv vosita).
Noxush ta’siri: bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i,ko‘ngil aynishi, qayt qilish, 
qabziyat yoki ich ketish, quvvatsizlik, terining qichishishi. 
Qo‘llab bo‘lmaydigan holatlar: kuchli rivojlanganda, yurak qon tomir 
yetishmovchiligi, atrioventrikulyar qamal. Proksodolol-α va β-adrenoblokator. 
Antigipertenziv, antiaritmik va antiishemik ta’sirga ega. Qon tomirlarning 
periferik qarshiligini kamaytiradi. Yurakning sistolik hajmini kamaytiradi. 
Ko‘zning ichki bosimini pasaytiradi. (suyuqlik ishlab chaqirishni ozaytiradi). 
Lobetalolga o‘xshash ko‘rsatmalarda qo‘llaniladi. 
Shuningdek α va β-adrenoblokator guruhiga 
karvidelol
kiradi. U α va β-
adrenoretseptorlar antagonisti hisoblanadi. Uning β-adrenoretseptorlarni 
bloklash xususiyati α-adrenoretseptorlarga nisbatan 10-100 barobar ko’proq. 
Bundan tashqari modda antioksidant xususiyatiga ega. Qon tomirlarni 
kengaytirish orqali umumiy pereferik qarshilikni tushiradi. Renin hosil 
bo’lishini susaytiradi. Yurakka bo’lgan pred va postyuklamani kamaytiradi. 
Chap qorincha gipertrofiyasini oldini oladi. Ichishga buyuriladi. Hazm tizimidan 
yaxshi so’riladi. Biosinguvchanligi 25-30%. Gipotenziv ta’sir davomiyligi 15 
soat. Karvidilol arterial gipertenziyada yurak koranar kasalliklarida, surunkali 
yurak yetishmovchligida qo’llaniladi. Nojo’ya ta’sirlari bosh aylanishi, bosh 
og’rig’i, bronxospazm, charchoq, terida toshmalar toshishi kuzatiladi.