Erkin umarov mahmud abdullayev

«Kitob az-zahiraye 
Xorazmshohiy», «Kitob al- 
ahrod» («Hasad tufayli 
kelib chiqadigan 
kasalliklar»), «Kitob yodgor» 
(«Esdalik kitobi»), «Kitob 
fi rad 
alal-falosafa» («Faylasuflarga qarshi 
raddiya kitobi»), «Kitob 
vasiyatnoma» 
va boshqalar.

---

Jurjoniy fikricha, haqiqiy lazzat to ‘kin-sochin hayot kechirishda 
emas, balki aqliy va m a’naviy kamolotga erishuvdadir.
* * *
Abul Qosim az-Zamaxshariy 
(1075— 1144). Abul Qosim M ah­
mud ibn U m ar ibn Ahmad X orazm ning Zam axshar qishlog‘ida 
tug'ilgan. U dastlabki m a’lum otni o ‘qimishli otasidan olgan, 17 
yoshga to ‘lganda Buxoroga borgan, shuningdek, bilimini oshirish 
yo‘lida dunyoning ko'pgina shaharlarida b o ‘lgan.
U Shosh, Bag‘dod, Hijozda, ikki marta Makka shahrida bo‘lib, 
besh yilcha yashab Jorulloh («Ollohning qo'shnisi») degan sharafli 
nomga ega b o ‘lgan. U gram m atika, lug'atshunoslik, aruz ilmi, 
jug'rofiya, tafsir, hadis va fiqhga oid ellikdan ortiq asarlar yozdi. 
Az-Zamaxshariy o ‘z ilmiy va ijodiy faoliyatida arab tili va adabiyotiga 
chuqur hurmat bilan qaragan, o ‘z asarlarini faqat arab tilida yaratgan.
Asarlari: 
«Al-Mufassal» (arab tili gram m atikasiga oid asar), 
«Muqaddimat ul-adab» (Adab ilmiga muqaddima), «Asos ul-balo- 
g‘at» («Notiqlik asoslari» — lug‘atshunoslikka bag‘ishlangan, arab tili 
fasohati va mukammalligi haqida fikr yuritadi), «Rabiy’ul-abror va 
nusus axyar» («Ezgular bahori va yaxshilar bayoni» — asarda adabiyot 
va tarixga oid latifalar beriladi), «Al-Qustos fi-l-aruz» («Aruzda 
o!lchov), «Al-Kashshof» (asar Q ur’on haqiqatlariga bag‘ishlangan), 
«Maqomat» («M aqomlar» asari ellik m aqom dan iborat). U nga 
«Xorazm faxri», «Arab ustozi» kabi unvonlar berilgan.
* * *