If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

8
) ё р д а м и д а бункер 
(6)
га 
юборилади. Асосий камчилиги — фильтрловчи д он а ла рн и ц ирк у­
л я ц и я килиш системасининг ул ча ми катта.
I«-
Чангпи
8.22- раем.
Д о н а л и фи л ь т р л а р :
а —
в и б р о т у р л и ; / — б у н к е р ; 2 — в и бр о т у р ;
3
— д о н а л и ф и л ь т р т ус и к ,
4
— ч а н г л и ва т о з а л а н ­
га н г а з й ул и; 5, 7 — т е ш и к л а р и б у л г а н т у с и к л а р ;
6
— я нг и д о н а л и м а т е р и а л учун б у н к е р ;
8
—
к о н в ей е р;
9
— у ш л а н г а н ч а н г л а р н и у з а т и ш учун з а т в о р ;
6
— с и л ь ф о н л и ; / — и ш л а т и л г а н д о н а-
л а р н и у з а т и ш учу н ш т у це р;
2
— с и л ь фо н ; 3 — д о н а л и ф и л ь т р л о в ч и т ус ик;
4
п а н ж а р а ;
5
т о з а л а н г а н г а з учу н ш т у ц е р ;
6
— я нг и д о н а л и м а т е р и а л н и к ж л а ш учу н ш т у ц ер ;
7 —
ч а н г л и га з 
учу н ш т у ц е р ;
8
— к о би к .
211

---

8
.
2 2
- 
раем,
6
д а к у рс а т и лг а н к у р и л м а д а фильтрловчи д о н а л а р
тутиб ко л инг а н чанг билан бирг а и ш л а б ч и к а р и ш г а к а йт а р и л а ди .
Бу н да й фильтр м а с а л а н , асбест са но а тид а и шл ати л ад и.
М у т а х а с с и с л а р томонидан ф и л ь т р л а р н и н г бир к а то р янги 
с а м а р а л и т у р л а р и и ш л а б чикилди. Ж у м л а д а н , Н И И О Г А З да 
фильтр- циклон я ра тил д и . Б у к у р и л м а п и н г и шл а ш и икки бос- 
кичдан и борат булиб, г аз биринчи боскичда ( ф и л ь т р да ) к а тт а 
у лча мл и чанг ф р а к ц и я с и д а н , иккинчи боскичда (ц и кл оид а) эса 
кичик у л ча м л и ч анг з а р р а ч а л а р и д а н т о з а л ан а ди .
8.8- §. ЭЛ Е К Т Р О Ф И Л Ы Р Л А Р
Ч а нг л и г а з л а р т ар к иб и да г и к а т т и к з а р р а ч а л а р н и ‘э лектр 
майдон т а ъ с и р и д а чуктириш б ошка чуктириш у су л л а р и г а к а р а -
ганда куп а ф з а л л и к л а р г а эга. Чу кт и ри ш к у р и л м а л а р и — циклон- 
л а р д а , енгли ф и л ь т р л а р д а , с к р у б б е р л а р д а ог ирлик кучи ва 
м а р к а з д а н кочма куч ла р т аъ с и р и д а ута ма йд а з а р р а ч а л а р н и
чуктириш мумкин эмас.
Э л е к т р о ф и л ьт р л а р ё р да м ид а газ т а р к и б и да г и энг кичик, 
ж у м л а д а н субми кро н л и ( улчами 0,005 мкм д а н к а т т а ) з а р р а ч а ­
ларни ушл аш мумкин. Бундай к у р и л м а л а р д а газ а р а л а ш м а л а р и н и
а ж р а т и ш д а р а ж а с и 99,9 % гача етади. Эл ек т р о фи л ьт р л а р н и н г
г и др а вл ик к а р ш и л и г и 100-4-150 П а гача бу ла ди, чангли газнинг 
т е м пе ра т у р ас и — 20 д а н -f-500°C гача б ули ши мумкин. Электро- 
фильтрнинг камчилиги: юкори ме та л л у шл а ш л и к ; у л ч а м л а р и
катта; иш р е ж им ин ин г у з г ар и ши г а т а ъ с и рч а н; чангнинг п ор тл аш 
ва ут олиш хав феи з л и г ин и т а ъ м и н л а ш г а юкори к а пи та л с а р ф л а р
з а р ур ли ги с а ба б л и , э л е к тр оф и ль т р да н газнинг с а рфи к а тта 
б у лг а нд а ф о й д а л а н и ш м а к с а д г а мув офи к булади. Ш у кунда г аз 
буйича иш унумдорлиги 
1
млн м3/ с о а т д а н куп булг ан э л е к т р о ­
фи л ьт р л а р ма вж уд.
Э л е к т р о ф и л ь т р л а р нурланувчи ( ма н фи й з а р я д л а н г а н ) ва 
чуктирувчи ( м у с б а т з а р я д л а н г а н ) э л е к т р о д л а р д а н т а ш к и л топган 
булади.
И к к и та
э ле к т р о д л а р
у р та с ид а
юкори к у ч ла н ишли
(¿7 = 35000-^-70000 В) э лектр майдони хосил булади. Н у рл ан ув чи
э ле ктрод сим ш а к л и д а , чуктирувчи э л е кт р од эса тр у ба ёки 
п ла сти н а ш а к л и д а т а й ёр л а н а ди . Ушбу э л е к т р о д л а р о ра л иг ид аг и 
ма софа 
100— 200
мм булади.
Т а р ки б ид а к а т т и к з а р р а ч а л а р и б у л г ан газ окими юкори 
к учланишли э ле ктр ма йд онда н ут га н да ионизация ходисасига 
учрайди, яъни унинг м о л ек ул ал ар и мус ба т ва манфий з а р я д л а н г а н
з а р р а ч а л а р г а а ж р а л а д и . Бун да бутунла й и о н л ашг ан газ к а т л а м и
чугланиб, нур ва ч а р с и л л а г а н овоз ч ик а р а д и . Бу сим н у р л а ­
н у в ч и э л е к т р о д деб ат а ла д и. М а н ф и й з а р я д л а н г а н чангнинг 
э ле кт рон л ари нурланувчи электроддан мус ба т з а р я д л а н г а н ч у кти ­
риш э л е к т р о д л а р и га томон х а р а к а т к и л г а н д а уз йулида к а т т и к
з а р р а ч а л а р г а учрай ди ва у ла рн и з а р я д л а й д и . З а р я д л а н г а н
з а р р а ч а л а р чуктириш электродига я к и н л а ш г а н д а узииинг з ар яд и - 
ни б е ра д и ва ог ир ли к кучи т а ъ с и р ид а чукади.
212

---

Э л ек т р о фи л ьт р л а р юкори к у чл а н ишли у з г а р м а с токда ишлай- 
ди, чунки ток у зг ар ув ча н б у лг а н д а з а р я д л а н г а н з а р р а ч а л а р
уз х а р а к а т йуналишини узгартириб, чуктириш э ле кт ро д л а р и д а
чукишга улгуролмай, газ билан к ур и лм а д ан чикиб кетиши мумкин. 
У з г а р м а с ток к учланиши 220— 500 В булган у зг ар у вч ан токдан 
кучайтирувчи т ра нс фо рм а т ор ва тугр ила г ич ё р д а м и д а олинади. 
Эл ектрофи л ьтрн и нг нурланувчи э ле кт р од ла р и ток ма нб аининг
ма нфий кутбига, чуктирувчи э ле к т р о д л а р и эса мус ба т кутбига' 
уланади.
Чу к ти ри ш э лектродининг т а й ё р л а ни ш и г а к а р а б т р у б ал и ва 
п ла ст ин ал и э ле к т р о ф и л ь т р л ар булади, бирок, у ла рн и нг и шл а ш 
р еж им ид а принц ип й ал фарк, йук. Эл е ктр офи л ьтрн и нг схемаси
8.23- расмда курсатилган. Ч а с а л а н , трубали электрофильтрда 
( 8 . 2 3 - раем,
а)
т р уб а л а р н и нг д иа ме т ри 150— 300 мм булиб, 
ул арн и нг у рт ас и д а н
2
мм ли с и мл а р тортилган, у л а р нурланувчи 
э ле ктрод в аз и фа с ин и б а ж а р а д и . То з а л ани ши к е р а к б улга н газ 
к у ри л ма с ин и нг пастки к и с м ид а н берилиб, т р у б а л а р н и н г ичидан 
па с т д а н юкориг а к а р а б х а р а к а т к и л ад и ва т о з а л а н г а н д а н сунг