‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

0 ‘zbek tiliga o‘zlashgan fe’ldan yasalgan ot - terminlar. 
M a’lum- 
ki, rus tilida fe’ldan yasalgan ismlar -
ni(ye), -k(a), -atsi(ya),-izatsi(ya),
-fikatsiya 
singari suffikslar ko‘magida hosil qilinadi. Mazkur suffiksli 
terminlar o‘zbek tili terminologiyasi sistemasiga o ‘zlari ifodalovchi re- 
aliyalar va tushunchalar bilan birgalikda tayyor til birliklari sifatida kirib 
keladi. Masalan: 
amortizatsiya, nevrotizatsiya, neyrulyatsiya, anneksiya,
assimilyatsiya, artikulyatsiya, alliteratsiya, aeronavigatsiya, korporatsi-
ya, kriminalistika, kriminologiya, leksikologiya, intonatsiya, dissimilyat-
siya 
va sh.k.
Shu bilan bir qatorda, fe’ldan yasalgan ot - terminlar o ‘zlashtirish 
jarayonida o‘zbek tili ta’siriga uchraydi va fe’ldan ot yasovchi suffikslar 
hech bir qiyinchiliksiz o ‘zbekcha 
-lash,- lashtirish 
kabi faol affikslar bilan 
almashtiriladi. Ba’zi bir ashyoviy materiallarga murojaat qilamiz:
a) 
-ni (ye): akkredit-lash 
(akkreditovaniye), kod-lash (kodirovani- 
ye), 
asfalt-lash 
(asfaltirovaniye) va sh.k. 
Tormojeniye, kooperirovaniye,
izolirovaniye 
singari o ‘zlashma terminlaming asosi o ‘zbek tilida mustaqil 
m a’no ifodalamaydi. Bunday vaziyatlarda o ‘zbek tilida o ‘zlashmaning 
asosi qayta tiklanadi va unga o ‘zbekcha affiks qo‘shiladi. Masalan, 
tor-
moz-lash 
(tormojeniye), 
abstrakt-lash 
(abstragirovaniye), 
model-lashtir-
ish 
(modelirovaniye) va sh.k.;
b) 
-atsi(ya), -izatsiya, -fikatsiya, -k(a): sian-lash 
(sianizatsiya), 
ion-
lash 
(ionizatsiya), 
mexanika-lash 
(mexanizatsiya), 
gaz-lashtirish 
(gazi- 
fikatsiya), 
germet-lash 
(germetizatsiya), 
kondens-lash 
(kondensatsiya), 
tabul-lash 
(tabulyatsiya), vals-lash (valsovka), 
frezer-lash 
(frezerovka), 
legal-lashtirish 
(legalizatsiya), 
pasport-lashtirish 
(pasportizatsiya), ver- 
bal-lashish (verbalizatsiya), 
konseptual-lashish 
(konseptualizatsiya) va 
sh.k.
Ba’zan 
modemizatsiya, elektrofikatsiya 
singari o ‘zlashmalarga 
-lash,
-lashtirish 
qo‘shimchalari qo‘shilishi natijasida 
modernizatsiyalash, mod-
ernizatsiyalashtirish, elektrofikatsiyalash, elektrofikatsiyalashtirish 
singari 
terminlar ham pay do bo‘ladi.
114

---