3 Variant Topshiriq. Quyidagi savollarga yozma javob yozing

qattiqqo„llik,  adolatlilik  bilan  qo„shilgan  mehr  –  muhabbat  bo„lib,  ana  shu 

sifatga  ega  bo„lgan  shaxs  o„zining  ko„p  vaqtini  va  kuchini  o„quvchilar 

tarbiyasiga bag„ishlaydi. Ijtimoiy faollik va fuqarolik burchini anglash o„qituvchi 

shaxsiga  xos  sifat.  Zero  haqiqiy  pedagog  to„la  ma‟nodagi  jamoatchi  bo„lib, 

bolalarga hayotda ijtimoiy faol xolatda turishning amaliy namunasini ko„rsatadi. 

O„qituvchining  muhim  fazilati  –  kishilar  bilan  tez  kirisha  olish,  ko„pchilikka 

aralasha  bilish,  ulfatijonlik,  dilkashli  bo„lib,  bu  unda  muomala  madaniyatining 

yuksakligini  ifodalaydi.  CHunki  o„qituvchiga  hamisha  odamlar  bilan  aloqa 

qilishga  ular  bilan  ishlashga  to„g„ri  keladi.  Hozirgi  sharoitdan  kelib  chiqqan 

holda,  o„quv  –  tarbiya  jarayonida  qulay  munosabatlar  yuritish  uchun  kasbiy 

jihatdan  ahamiyatli  asoslar  bo„luvchi  pedagogning  insoniy  xislatlari  muhim 

ahamiyatga  ega  bo„lmoqda.  O„qituvchi  uchun  muhim  hislat  –  insonparvarlik, 

ya‟ni o„sayotgan insonga oliy qadriyat kabi munosabatda bo„lish lozim. Insoniy 

munosabatlar o„qituvchining shaxsiga qiziqish, o„quvchiga nisbatan xayrixohlik, 

unga yordam berish, ularning gapiga quloq solmoq, uning o„quvchilik faoliyatiga 

yuksak  talabchanlik,  o„quvchi  shaxsi  rivojlanishiga  tashvish  qilishdan  iborat. 

O„qituvchi  doim  faol,  ijodkor  shaxs.  U  o„quvchilarning  kundalik  hayotini 

uyushtiruvchi  odam.  O„quvchilarning  qiziqishini  uyg„otish,  ularni  o„zi  bilan 

etaklab  yurish  faqat  yuksak  irodali  kishi  qo„lidan  keladi.  Sinf,  auditoriya, 

o„quvchilar  jamoasi  kabi  murakkab  organlarga  pedagogik  rahbarlik  qilish 

tarbiyachidan  topqir,  zehni  o„tkir,  savodli,  har  qanday  vaziyatlarni  mustaqil 

echishga doim tayyor bo„lishligini talab qiladi. Pedagog – o„quvchilarga o„rnak, 

o„z  orqasidan  yurishga  unday  oladigan  odam.  O„qituvchiga  kasbiy  jihatdan 

kerakli  xislatlardan  biri  bu  sabr-toqat  va  dadillik.  O„qituvchining  har  qanday 

sarosimaga  tushganini,  nochorligini  o„quvchilar  sezishi  va  ko„rishi  zarur  emas. 

Bu  borada  A.S.Makarenko  –  “tormozsiz  o„qituvchi  –  bu  buzuq,  haydab 

bo„lmaydigan mashina” – deb qayd qilgan. Buni hamisha esda tutish kerak, o„z 

harakati  va  axloqini  nazorat  qilishi  lozim.  O„quvchilar  tubanlashmasligi, 

arzimagan narsalarga asabiylashmasligik kerak. O„qituvchi Xarakterida qalbdan 

mehribonlik  –  o„quvchilar  ruhiy  holatini,  ularning  kayfiyatini  sezishga  imkoniyat 

beradigan  va  vaqtida  yordamga  kelish  imkoniyatini  beradigan  o„ziga  xos 

barometr. O„z tarbiyalanuvchilarining bugungi kun kelajaklari uchun xavotirlik – 

---

bu  pedagogning  tabiiy  o„zining  shaxsiy  mas‟uliyatini  anglash.  O„qituvchi  – 

talabchan  bo„lishi  shart.  Bu  uning  muvafaqqiyatli  ishlashining  birinchi  sharti. 

Dastlabki  eng  yuksak  talablarni  o„qituvchi  o„ziga  taqdim  qilishi  kerak,  chunki 

o„zingda  yo„q  narsani  birovlardan  talab  qila  olmaysan.  Pedagog  talabchanligi 

bilan birga oqilona tarbiyachi ham bo„lishi lozim. Pedagogik jarayonlarda bo„lib 

turadigan  keskinliklarni  xolis  qilish  uchun  tarbiyachiga  xazil  mutoyiba  tuyg„usi