4-mavzu. Gaz taqsimlash mexanizmi

Gaz taqsimlash vali yuritmalari
. 
Taqsimlash vali harakatni tishli uzatmalar (MAN, Isuzu, KamAZ-740 va h.z) (5,a-rasm), 
zanjirlar (VAZ va h.k) (5,b- rasm), tishli tasmalar (Tiko,Damas, Nеksiya, Lasetti, Cobalt va h.z) 
(5,v- rasm) orqali tirsakli valdan oladi. Yuk avtomobillari va avtobuslarning dvigatellarida 
yuklanishlar katta bo’lganligi sababli asosan tishli uzatmalar ishlatiladi. Afzalligi: zanjirli va 
tasmalilarga nisbatan ishonchli. Kamchilligi: inertsiya kuchlatii kattaligi uchun dvigatel tirsakli 
valining aylanishlar sonini ko’p oshirib bo’lmaydim,yani dvigatel quvvatini. Zamonaviy engil
avtomobillar dvigatellarida tishli tasmali uzatmalar qo’llanilmoqda, ular ishlayotganda shovqin 
past, sodda qurilma,moylanmaydi, dvigatel konstruksiyasini soddalashtiradi va massasini 
kamaytiradi. Zanjirli uzatmalarning afzalligi, ularning ishlash muddati ancha yuqori. Ularning 
kamchilligi: agar zanjir chiqib ketsa, yoki tishli tasma uzilsa dvigatel ishdan chiqadi,chunki 
porshenlar o’z vaqtida yopilmagan klapanlarga uriladi. 
Barcha avtomobillarda taqsimlash valining aylanishlar chastotasi tirsakli valning aylanishlar 
chastotasjdan ikki marta kichik,chunki bir ishchi siklda kirituvchi va chiqaruvchi klapanlar bir 
marta ochilishi va yopilishi kerak.Chizmalardan ham ko’rinib turibdiki, gaz taqsimlash valining 
tishli g’ldiragi (shkivi) tirsakli valning tishli g’ildiragidan (shkividan) ikki marta katta. 
5-rasm. Gaz taqsimlash vali yuritmalari. 
a)-taqsimlovchi shesternyalar bloki;
1-etaklovchi;2-,3-oraliq;4-taqsimlash valining;5-
yonilg’i nasosining; 6-rul boshqarmasi gidrokuchaytirgichi yuritmasining;7-kompressor 
yuritmasining shesternyalari.
b)-zanjirli uzatmali ;
1-taqsimlash vali yuritmasi tishli g’ldiragi; 2-
zanjir; 3-zanjirni tinchlantirgich; 4-moy nasosi tishli g’ildirgi; 5-tirsakli val tishli g’ildiragi; 6-
zanjir taranglagichni boshmog’i; 7-zanjir taranglagich.