O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

1. Umumiy kislotali agressivlik
– vodorod ionlari konsentrasiya miqdori bilan 
baholanadi. Agar RN miqdori qumdagi suvlarda 5 dan kam bo’lsa, u agressiv hisoblanadi.
2. Sulfatli agressivlik
– SO
4 
ion miqdori bilan aniqlanadi. Agar uning miqdori 200 
mg/l.dan oshsa, portlandsementga, 4000 mg/l bo’lsa, sulfatga chidamli betonlarga ageressiv 
hisoblanadi.
3. Emiruvchi agressivlik
– gidrokarbonat ioni miqdori 0,4-1,5 mg=ekv.dan oshganda 
sodir bo’ladi.
4. Karbonat kislotali agressivlik
– SO
2 
3 mg/l dan oshganda ta’sir etadi.
5. Magnitli agressivlik
– sementning turi va sortiga qarab magnit ion miqdori 750 
mg/l.dan oshganda yuzaga keladi.
Er osti suvlarining agressivligi suvning kimyoviy tahlili natijalarini GOST SN 249-62 
talablari bilan solishtirish orqali aniqlanadi.
Er ostida hosil bo’lgan bo’shliq – karstlardagi suvlar karst suvlari deyiladi. Bu suvlar tog’ 
jinslarida gorizontal va vertikal yo’nalishda xarakat qilib, tutash oqimlar hosil qiladi.
MUSTAHKAMLASh UChUN SAVOLLAR. 
1.
Er osti suvlari qanday paydo bo’ladi?

---

168 
2.
Nima uchun er osti suvlari er yuzasiga ko’tariladi?
3.
Er osti suvlarining harakati va oqimi qanday sodir bo’ladi?
 
 
O’quv mashg’ulotida ta’lim texnologiyasi modeli 
Mavzu 10. 
Muzliklar va ularning gidroekologik xususiyatlari.
 
Vaqt
: 80 min.
Talabalar soni: 
21 ta 
O’quv mashg’ulotining shakli
 Ma’lumotli - ma’ruza 
 
 
O’quv mashg’ulotining tuzilishi
129.
O’quv kursi va mashg’ulot mavzusiga kirish
130.
Bilimlarn i faollashtirish - aqliy hujum 
131.
Ma’ruza matnini tarqatish
132.
Ma’ruzani Power Point taqdimoti bo’yicha olib borish. 
133.
Asosiy atamalarni aniqlash-pinbord 
134.
 
Muzliklarning turlari va hosil bo’lish xususiyatlari. 
135.
Materik va orol muzliklari, qor chegaralarining paydo bo’lishi.