Siyosatshunoslikka

3. Internet saytlari:
1. www.gov.uz/
2. www.uz-info.com/
3. www.press-service.uz/
4. www.uzreport.com/
5. www.xs.uz/
6. www.elections.uz/
256

---

12-mavzu. GENDER MUAMMOSINING KELIB CHIQISHI
VA HAL ETILISHI
Darsning maqsadi:
• 
talabalarga siyosatshunoslik fani haqida ma’lumot berish;
• 
gender muammosining kelib chiqishi va hal etilishi haqida 
bilimlarini shakllantirish;
• 
yoshlar orasida sog‘lom m a’naviy-ilmiy muhitni shakllanti­
rish.
Tushunchalar va tayanch iboralar:
Feministik nazariyasi, gender masalasi, siyosiy mafkura, neoma- 
kiavellizm, liberalizm, shaxs erkinligi, neoliberalizm, neokonserva- 
tizm, R.Xoff.
Asosiy savol:
1. Feministik nazariyaning gender konsepsiyasiga aylanishining 
tarixiy genezisi.
2. Gender yondashuvi nuqtayi nazaridan siyosiy ishtirok masa- 
lalari.
3. 0 ‘zbekistonda gender tenglikni ta’minlashning huquqiy jihat- 
lari.
1. Feministik nazariyaning gender konsepsiyasiga
aylanishining tarixiy genezisi
Keyingi vaqtlarda tobora ahamiyati ortib borayotgan “gender” tu- 
shunchasi XX asr oxiriga kelib ijtimoiy-gumanitar bilimlaming 
markaziy kategoriyalaridan biriga aylandi. Mazkur yangi tushun- 
chaning paydo boiishida ijtimoiy rivojlanishning muqobil falsafiy 
konsepsiyasi bo‘lgan feministik nazariya hal qiluvchi rol o ‘ynadi. 
Feministik nazariya, asosiy maqsadi xotin-qizlaming teng huquqli- 
ligidan iborat bo‘lgan ijtimoiy-siyosiy harakat shakllanib kelayot-
257

---

gan yangi nazariy-metodologik yondashuv uchun poydevor bo‘ldi. 
Siyosiy harakat sifatida feminizm uzoq tarixga ega. Shu bilan birga, 
AQSHlik faylasuf K.Xoff to‘g‘ri ta’kidlaganidek, “xotin-qizlaming 
turli xil harakatlarini erkak va ayollaming teng ahamiyatga egaligini 
e’tirof etishga to‘sqinlik qilgan ijtimoiy, siyosiy va madaniy shart- 
sharoitlami tanqid qilish birlashtirardi”. Feminizm siyosiy nazariya- 
ning nafaqat qoidalari, balki mazmunini ham tanqid qiladi. Feminizm 
yordamida, deb yozadi AQSHlik tadqiqotchi V. Brayson, “shu nar- 
sa aniqlandiki, mavjud g‘oya va qadriyatlar nafaqat gender-neytral 
bo‘lmagan, balki ko‘pincha erkaklarning cheklangan tasavvurlarini 
aks ettiradi”. Klassik siyosiy matnlami tahlil qilish feminist tanqid- 
chilami ayollaming ijtimoiy ishlami hal qilish, davlatni boshqarishda 
faol ishtirok etish uchun zarur bo‘lgan xislatlarga egaligi rad etib ke- 
lingan, degan xulosaga olib keldi.
Yuqorida keltirilgan fikrlar MDH a ’zo-davlatlaridagi gender- 
shunoslar orasida ham ilmiy jihatdan qo‘llab-quvvatlandi. Masalan, 
V. Fesenko ushbu yo‘nalishni davom