Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

 
Loytuproqli mineral asoslar 
Farmatsevtik amaliyotida bentonit loylari ham ahamiyat kasb etadi. Ular bir birlik 
glinozemning ikki birlik kremnezem bilan boglanishidan tashqil topgan. Loytuprokli minerallar 
o’zlarining yuqori suv yutish xususiyati bilan ahamiyat kasb etadi. Masalan, bentonitlarning 
natriyli shakli suv bilan xullanganda bukadi va hajmini 15-18 marta oshiradi. Hosil bo’lgan 
yumshoq massa terida yaxshi taqsimlanadi va o’ziga ko’plab dorivor moddalarni qabul kila 
oladi. Loytuprokli minerallar kimyoviy indifferentligi bilan afzaldir. Bu esa ularning tarkibiga 
aktiv moddalar: kaliy permanganat, xloramin va boshqalar kiritish imkonini beradi. Farmatsevtik 
maqsadlar uchun bentonit va boshqa loytuproqli materiallar yot qo’shimchalardan va qumlardan 
tula tozalangan bo’lishi kerak. Bu ivitish, so’ngra kuritish orqali amalga oshiriladi. Temir tuzlari 
va boshqa yot moddalar saqlashiga qarab ularning rangi ok-kulrangdan tana rangigacha bo’ladi. 
Bentonit asosining eng oddiy tarkibi: 13-20% mineralning natriyli shaklidan, 10% glitserin va 
70-77% suvdan tashqil topgandir. 
Oqsil gellari. 
Oqsil deb amorf kremniy(II)- oksidiga aytiladi. Germaniyada bu aerosil, 
karuza, AKSHda kebosil deb ataladi. Oksil (aerosil) — ok amorf kukun bo’lib, o’lchami 4 dan 
40 mkm gacha sferik formaga ega. U sochiluvchanligini yukotmay 15 dan 60% gacha suyuqlikni 
ushlab tura oladi. 10-12% li konsentratsiyada suvda qovushqoqligi kam bo’lgan okuvchan 
suspenziya hosil qiladi, konsentratsiya 17% gacha ko’payganda, yarim qattiq holga keladi, 20% 
da esa yaxshilab ezilsa gomogen surtma hosil qiladi. Aerosil organiq erituvchilar, efir moylari 
bilan gel hosil kilish xususiyatiga ega. M.P.Alyushin va M.M.Astraxanova esilon-aerosil asosini 
taklif kilishdi. Bu asos — «esilon-5» ni, 16% aerosil qo’shib quyuqlashtirish natijasida olingan. 
Bu asos yuqori qovushqoqlikka ega bo’lgan rangsiz, shaffof gel hisoblanadi. Bu asos Zaharli 
emas, mahalliy qitiqlovchi ta’siri yuk. Tarkibiga qo’shilgan dorivor moddalar bilan reaksiyaga 
kirishmaydi. Oldiniga aerosil yuqori aktiv kukun sifatida dorivor moddalarni o’ziga yutadi, suv 
ishtirokida esa tula desorbsiyalanadi va terapevtik ta’sir ko’rsatadi. Esilon-aerosilli asos o’zok 
vaqt saqlanganda bir-biridan ajralib qolmaydi. YUqori va past harorat ham ta’sir kilmaydi.