3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

2-расм. Янги узатиш қурилмасини кўндаланг томондан кўриниш схемаси. 
Таклиф этилаётган узатиш ускунасини технологик жараёнини танлаш авваломбор, 
чамбаракни ҳаракат йўналишини, ажратиб олинаётган пахтани ҳаво қувурига узатиш жараёнини, 
ускуна ёйини кўтарилиш ҳолатини ҳамда уни ён томонлама ҳаракати кенглигини танлашдан 
иборатдир.
3-расмда чамбаракни пастдан юқорига қараб ҳаракат ҳолати билан ҳаво қувурини 
жойлашиш схемасини танлаб олинган рационал варианти акс эттирилган. Унда ҳаво қувурини 
албатта чамбаракнинг горизонтал ўқидан (0,65÷0,7)R масофада юқоридан жойлаштириш талаб 
этилади. 

---

224
1-ғарамланган пахта қатлами; 2-ҳаво трубаси; 3-чамбарак 
3-расм. Чамбаракни ҳамда ҳаво қувурини ўзаро
жойлашиш схемаси 
4-расмда таклиф этилаётган ғарамдаги пахтани ишлаб-чиқаришга узатувчи мослама ёйини 
юқорига ва пастга ҳамда ён томонга ҳаракати ўлчамлари келтирилган. Ён томонга ёй ҳаракатини 
максимал масофаси L=6000,0 мм ни ташкил қилади. Юқорига максимал кўтарилиш масофаси 
H=8000,0 мм ни ташкил қилади. Ер сатҳига максимал яқинлашиш масофаси h
0
=100,0 мм ни 
ташкил қилади.
4-расм. Таклиф этилаётган ғарамдаги пахтани ишлаб-чиқаришга узатувчи мослама 
ёйини юқорига ва пастга ҳамда ён томонга ҳаракати ўлчамлари келтирилган
Хулоса қилиб шуни айтим мумкинки
ё
пиқ омборлар бўйича чигитли пахтани юклаш ва 
тақсимлаш қурилмаси яратилишида қурилманинг конструкцияси ва шакли, ёпиқ омборнинг 
узунлиги бўйича чигитли пахтани тақсимланишининг оптимал вариантини аниқлаш мақсадида ва 
чигитли пахтани юклаш ва тақсимлаш қурилмасини жойлашишини рационал схемасини танлаш 
методикаси яратилган. 
Яратилган янги конструкциядаги ёпиқ омборларга чигитли пахтани юклаш ва ғарамлаш 
қурилмаси пахтани ёпиқ омборга юклаш ва тақсимлаш ҳамда ғарамланган пахтани ишлаб-
чиқаришга узатишнинг самарали ресурстежамкор технологияси ишлаб чиқилган. 
Адабиётлар. 
1.
Э.Зикриёев «Пахтани дастлабки қайта ишлаш». (Ўқув қўлланма) Тошкент-«Мехнат»-
2002.

---

225
2.
А.П. Парпиев, М.Ахматов, А.Қ. Усманкулов, М.Муминов «Пахта хомашёсини қуритиш»
Тошкент - «Чўлпон»-2009. 
3.
Г.И. Мирошниченко-Основи проектерования машин первичной обработки хлопка–
Москва. «Машиностроение» 1972.
4.
Г.Д. Жабборов ва бошқалар - «Чигитли пахтани дастлабки ишлаш», дарслик, 
Т. «Ўқитувчи» 1987й.