П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

33
3
А. Н. Островский
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Е Т Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
Ж а д о в ва П о л и н а . (Утирадилар-)
П о л и н а. Биласизми нима?
Ж а д о в. Йўқ, билмайман.
П о л и н а. Лекин сиз ойимга айтакўрманг.
Ж а д о в. Хотиржам бўлинг, айтмайман.
П о л и н а
(ўйлаб).
Айтардим-у, мени севмай қўясиз 
деб қўрқаман-да.
Ж а д о в. Сизни севмай қўяман? 
Бунипг иложи бор 
эканми?
П о л и н а. Сўзингиз ростми?
Ж а д о в
(Полинанинг қўлини уиглаб).
Ҳ а, ишонинг, 
сизни севаман.
П о л и н а. Хўп, майли бировга айтакўрманг. Мен сод- 
далигимдан айтаётибман. 
(С екин.)
Уйимизда тирноқчалик 
ҳам ростгўйлик йўқ, турган-битгани ёлғон. Бу ерда эшита- 
диган гапларингизни биронтасига ҳам ишонманг. Бизлар 
қоққуруқмиз. Ойим бизларни яхши кўраман дейди-ю,асли- 
да ўзи ёмон кўради, бизни тезроқ узатиб юборай деб жони 
ҳалак. Куёвларни олдида мақтайди-ю, орқасидан ёмонлай- 
ди. Бизни муғомбир бўлинглар, деб зўрлайди.
Ж а д о в . Ш улар сизни нафратлантирадими? 
Нафрат- 
лантирадими?
П о л и н а. Лекин мен муғомбирлик 
қилаётганим йўқ, 
сизни чиндан ҳам яхши кўраман.
Ж а д о в. Сиз мени жинни 
қилиб 
қўясиз! 
(Қ ўлини
ўпади.)
П о л и н а. Яна шуни ҳам айтиб қўяй: бизлар илмсиз 
одамлармиз. Юлиянинг-ку унча-мунча нарсага ақли етади, 
мен бўлсам қипқизил нодонман.
Ж а д о в . Нодонман деганингиз нимаси?
П о л и н а. Нодоннинг ўзгинасиман. 
Ҳеч балони бил- 
майман, ҳеч нарса ўқимаганман... Ба’зида сиз айтган сўзла- 
рингизга ҳам тушунмайман, сра тушунмайман.
Ж а д о в . Сиз фариштасиз! 
(Қ ўлларини ўпади.)
П о л и н а. Юлинькага қараганда мен кўнгилчанроқман, 
аммо нодонликка-нодонман.
Ж а д о в. Сизни ҳали ёмонликка ўргатиб, бузиб улгур- 
маганликлари учун ҳам севаман. Сизни бу ердан тезроқ 
олиб кетишим керак. Сиз блан биз янги ҳаёт бошлаймиз. 
Мен жон-дилим блан сизни тарбия қиламан. Қандай лаз- 
зат кутмоқда мени!
П о л и н а. Кошки эди тезроқ бўлса.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ж а д о в . Чўзишнинг нима ҳожати бор? Мен ҳарор 
қилдим. 
(З а в қ блан Полинага тикилади.)
Жимлик.
П о л и н а . Сизни таниш савдогарларингиз борми?
Ж а д о в. Бу қанақа савол бўлди? Нима эди?
П о л и н а . Узим. Билгим келди-да.
Ж а д о в . Тушунмадим, билиб нима қиласиз?
П о л и н а. Белогубовнинг савдогарлардан 
танишлари 
бор эмиш, улар унга жилетлар ҳад’я қилар эмиш, уйланган- 
дан кейин хотинига ҳам газмоллар, кийимликлар беришар- 
миш. Шунинг учун билмоқчи эдим.
Ж а д о в . Бундай денг! Йўқ, бизга ҳечким ҳечнарса 
ҳад’я қилмайди. Биз ўзимиз ишлаб топамиз. Шундай эмасми, 
Полина?
П о л и н а
(париигон).
Шундай.
Ж а д о в. йўқ, Полина, ўз меҳнати блан яшаш лазза- 
тини сиз ҳали билмайсиз. Сиз ҳозир беками-кўст яшайсиз. 
Худо хоҳласа ҳали кўрасиз. Пешона теримиз блан нимани 
топсак ҳаммаси ўзимизники бўлади, ҳечкимга қуллуқ қил- 
маймиз. Сиз шунга тушунасизми? Бунинг иккиёқлама лаз- 
зати бор: биринчиси меҳнат лаззати, иккинчиси топганинг- 
ни ҳечкимга ҳисоб бермай, беташвиш сарфлаш лаззати. Бу 
ҳарқандай ҳад’ядан а’ло! Шундай эмасми Полина, яхши-а?
П о л и н а. Ҳ а, яхши.
Жимлик.
Топишмоқ айтсам топасизми?
Ж а д о в. Айтинг.
П о л и н а. Нима оёқсиз юради?
Ж а д о в . Жуда қийин топишмоқ экан-ку! Булут.
П о л и н а. Ҳамма 
нарсани 
биласиз-а! 
Тавба. Мен 
тополмадим, кейин Ю линька айтиб берди.
Ж а д о в . Жонгинам! Кошки бундан кейин ҳам ёш бола- 
лигингизча қолсангиз.
П о л и н а . Осмондаги юлдузларни санаб бўладими?
Ж а д о в. Бўлади.
П о л и н а. Йўқ, бўлмайди. Мен сизга ишонмайман.
Ж а д о в. Қийналиб санаб ўтиришнинг ҳожати йўқ, улар 
саналган.
П о л и н а. Мендан кулаяпсиз-а.