Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

teshik va eshik, deraza o’rinlari orqali tarqaladi. Bu esa o’z navbatida insonlarni 
evakuatsiya qilishni qiyinlashtiradi, ba’zi vaziyatlarda esa umuman bunga imkon 
bermaydi. Masalan, qavatdagi koridorlarning tutunga to’lishi, evakuatsiya uchun 
hattoki tutun qoplamaydigan zina kataklaridan foydalanish imkonini ham yo’qqa 
chiqaradi. 
Undan tashqari, yuqori haroratlargacha qizigan yonish mahsulotlari 
yong’inning tarqalishiga ko’mak beradi va ayrim hollarda yong’inning boshlang’ich 
o’chog’idan ancha uzoq bo’lgan masofada yong’inning qayta o’chog’ini yuzaga 
keltirishi mumkin. Bu, yong’inning tarqalishini cheklash va uni bartaraf etish uchun 
zarur bo’lgan sharoitlarni yaratish bilan bog’liq bo’lgan binolarni tutunga qarshi 
himoyalashning ikkinchi yo’nalishini belgilaydi. 
Me’yorlanadigan yechimlar, qoidaga muvofiq, binolarni tutunga qarshi 
himoyalashning ikki yo’nalishini bir vaqtning o’zida bajarilishini ko’zda tutadi. 
Masalan, binolardagi tutunni ketkizish qurilmalari boshqa hajmiy-rejaviy va 
konstruktiv yechimlar bilan birgalikda qo’shni xonalarning va evakuatsiya 
yo’llarining tutunga to’lmasligini ta’minlashi kerak. Bunday shart, bir vaqtning 

---

150 
o’zida yong’in o’chiruvchilar yetib kelgunga qadar yong’inni yonayotgan xonadan 
tashqariga tarqalmasligini oldindan belgilab qo’yadi, yong’in o’chirish yenglarini 
yong’in o’chog’i tomoniga qarab tortilishini va yong’in o’chog’iga turli yong’in 
o’chirish vositalarining berilishini yengillashtiradi. 
Yong’in vaqtida zina kataklari insonlarni evakuatsiya qilish uchun 
mo’ljallangan bo’lib, yong’in o’chirish vositalarini uzatish uchun asosiy yo’l 
hisoblanadi. Shuning uchun, zinalarni tutunga qarshi himoyalash bo’yicha texnik