Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

yong’inning yoki yonishning o’zi hisoblanadi. Bu vaziyatda tutash ichki manbadan 
tarqaldi deyish mumkin. Agarda, tutun xonadan tashqariga tarqalib, koridor va 
zinalarni qamrab olsa, bunday holatda evakuatsiya yo’llarining tutunga to’lishi 
yong’inning yoki yonishning tashqi manbalari oqibatida yuz berdi deb hisoblash 
o’rinli bo’ladi. Yong’inlar evakuatsiya yo’llarining o’zida ham yuz berishi mumkin. 
Buning asosiy sababi yong’in xavfsizligi talablariga rioya qilmaslikdir. 
Shuning uchun quyidagilar, tutun bilan kurashishning asosiy yo’nalishlari 
hisoblanadi: 
-
yonishning oldini olish va yong’in yuz berganda yonish ichki o’chog’ining 
o’lchamini kamaytirish; 
-
tutunni, u yuz bergan xonadan tashqariga tarqalishini oldini olish; 
-
yong’inning tashqi manbalaridan hosil bo’lgan tutunning, turli shaxtalar, 
kanal va evakuatsiya yo’llari orqali tarqalishini oldini olish. 
Fuqaro va ishlab chiqarish binolarini tutundan himoyalashga konstruktiv va 
hajmiy-rejaviy hamda muhandislik yechimlari bilan erishiladi. 
Ichki va tashqi manbalardan tarqalgan tutun bilan kurashishda yong’inni 
avtomatik tarzda o’chirish tizimlari katta rol o’ynaydi. Bu tizimlar yong’ining lokal 
o’choqlarini bartaraf etadi, yonish maydonini kamaytiradi, yong’inda haroratni 

---

149 
pasaytiradi, bu esa o’z navbatida yong’inda ajralib chiqayotgan yonish 
mahsulotlarining hajmini kamaytiradi va xonalar hamda evakuatsiya yo’llaridagi 
tutun bilan kurashishni yengillashtiradi. 
Binolarning tutunga qarshi himoyasi bo’yicha umumiy va spetsifik (o’ziga xos) 
yechimlari mavjud. Umumiy yechimlar qavatlar soni har xil bo’lgan binolar uchun