M abduraimova, N. Abdullaeya

Avariya komissari
- sug’urta komraniyasining vakolatiga ega bo’lgan 
jismoniy yoki yuridik shaxs. Sug’urtalangan kema yoki yuk bo’yicha ko’rilgan 
zararning xarakteri va miqdorini aniqlaydi, hodisa ro’y berganlik sabablarini 
o’rganadi. Sug’urta komraniyasi avariya komissarining chet elda ham, mamlakat 
ichkarisida ham tayinlashi mumkin. Avariya komissarining yuridik manzili, telefon 
va teleks raqamlari sug’urta komraniyasi tomonidan beriladigan sug’urta rolisida 
ko’rsatiladi. Sug’urtalanuvchi sug’urta xodisasi ro’y berishi zahoti avariya 
komissariga 
murojaat 
qilishi 
zarur. 
Avariya 
komissari 
mol-mulkning 
zararlanganlik darajasini aniqlaydi va sug’urta komraniyasining torshirig’iga 
asosan, ko’rilgan zararni qisman qorlashi mumkin. Avariya komissari bajarilgan 
ishlar to’g’risida sug’urta komraniyasi uchun avariya sertifikati tuzadi yoki unga 
yozma axborot tayyorlaydi. 
Adjaster
- sug’urta xodisasi ro’y berishi munosabati bilan sug’urtalanuvchi 
tomonidan bildirilgan e’tirozni tartibga solishda sug’urta komraniyasining 
manfaatlarini himoya etuvchi jismoniy yoki xuquqiy shaxs. U sug’urtalanuvchi 
bilan unga to’lanadigan sug’urta qorlamasi miqdorini kelishishga harakat qiladi. 
Adjaster sug’urta xodisasini ro’y berish sabablarini o’rganadi va tahlil etadi. Ushbu 
tahlil natijalari bo’yicha sug’urta komraniyasiga eksrert xulosasini tuzadi hamda 
avariya komissari funktsiyasini bajaradi. Adjaster vazifasini sug’urta 
komraniyasining tarkibiy bo’limi yoki ixtissoslashgan tashkilot amalga oshirishi 
mumkin. 
Adjaster sug’urtalovchining (sug’urta qildiruvchining) va boshqa 
buyurtmachining topshirig’i bo’yich quyidagi xizmatlarni ko’rsatuvchi, o’z 
shtatida tegishli mutaxassislarga ega bo’lgan yuridik shaxs yoki professional bilim 
yoki malakaga ega bo’lgan jismoniy shaxsdir. 
Adjaster o’z faoliyatini sug’urtalovchi (sug’urta qildiruvchining) va boshqa 
buyurtmachilar bilan tuzilgan shartnomaga mufiq amalga oshiradi. 

Sug’urtalovchi sifatida sug’urta va qayta sug’urta qilish operatsiyalari 
o’tkazishga: 

Sug’urta bo’yich vositachilik faoliyatini amalga oshirish: 

---

90 

Sug’urtalovchining ustav fondlarida ishtirok etishga haqli emas. 
Adjaster xizmat ko’rsatish natijalari hisobot tarzida rasmilashtirilib, undan 
sug’urtalovchi zararlarni o’rnini qoplash va nizolarni xal qilish chog’ida 
foydalanishi mumkin. 
Bugungi kunda O’zbekiston sug’urta bozorida quyidagi adjasterlik 
tashkilotlar o’z faoliyatini ko’rsatib kelmoqdalar.