|
5.2. Firmaning ichki boshqaruvining usullari, tamoyillari, vazifalari.
Restoranni boshqarish jarayoni ishchi kuchi, moddiy va moliyaviy resurslar
optimal nisbatini ta‘minlashga yo‗naltirilgan harakatlar va o‗zaro aloqalar to‗plamini
ifodalaydi.
97
Boshqaruv jarayoni mahsulot ishlab chiqarish va sotish, tovarlar xarid qilish sohasida
normal sharoitlar yaratishga, Shuningdek, xizmat ko‗rsatish darajasining yuqori
bo‗lishiga yo‗naltiriladi.
Boshqaruv funksiyalari qatoriga quyidagilar kiradi:
— ishlab chiqarishni xizmat ko‗rsatishga texnologik va texnik tayyorlash;
— texnik-iqtisodiy rejalashtirish;
— hisob va moliyaviy faoliyat;
— texnik va oziq-ovqat ta‘minoti;
— korxona ishlab chiqarish-moliyaviy faoliyatining iqtisodiy tahlili.
Restoranni boshqarish strukturasi — belgilangan funksiyalarni bajaradigan o‗zaro
bog‗liq tashkiliy birliklar yoki bo‗g‗inlar yig‗indisi va ularning bir-birga
bo‗ysunishidir.
Struktura elementi bo‗lib korxona ma‘muriyati timoslida boshqaruv organi xizmat
qiladi.
Ma‘muriyat – restoran direktori boshchiligidagi mansabdor shaxslar guruhi. U o‗z
majburiyatlari va huquqlariga muvofiq jamoa faoliyatiga rahbarlikni amalga oshiradi.
Boshqaruv apparati strukturasi va korxona ma‘muriy-boshqaruv xodimlari soni
korxona quvvatiga, ish sharoitlari va hokazolarga bog‗liq bo‗ladi. Boshqaruv
apparati faoliyati restoran faoliyati ritmini uzluksiz ta‘minlashga yo‗naltiriladi.
Korxonani boshqarishda muhim rol o‗ynaydigan ishlab chiqarish menejeri barcha
ishlab chiqarish sexlarining ishi uchun javob beradi va sex boshliqlari orqali ularga
rahbarlik qiladi. Sexsiz strukturada u supervayzerlar orqali alohida uchastkalarga
rahbarlik qiladi.
Menejment tamoyillariga binoan restoran xizmatlarining umumiy sifati har bir
xodimning aniq ish sifatiga bog‗liq. Agar bitta xodim yomon ishlasa umumiy sifat
daraja natijasi nolga teng bo‗lib qolishi mumkin. SHu tufayli sifatdagi muvaffaqiyat
restoran xodimlarining butun ishni o‗zaro hamkorlikda bajarishiga bog‗liq.
Kompaniya ishining sifati butun jamoaning harakatlarini qanchalik yagona natijaga
va tizimga jalb etishga dahldor. Demak sifat - mahsulot va xizmatni yaratishda
ishtirok etayotganlarning barchasi umumiy qoidalar bo‗yicha, yagona rahbarlik
98
ostida, jipslashgan jamoa bo‗lib ishlaganidagina ta‘minlanishi mumkin. Xizmatlar
sifatini boshqarishda xalqaro tajribadan, ayniqsa, ilmiy tadqiqotlardan foydalanish
lozim.
-chiziqli aloqalar
-vertikal aloqalar
-gorizontal aloqalar
- funksional aloqalar
Amerikalik olim E.Deming jamoaviy mehnatning sifatini ifodalovchi asosiy
tamoyillarni tadqiq etgan va ular quyidagilardan iborat:
Natijani mo‗ljallash, barcha xodimlar kompaniyaning yagona sifat siyosatiga
bo‗ysunishi;
Barcha xodimlar natijalardan manfaatdor bo‗lishi, sifatni obyektiv baholash
qobiliyati mavjudligi;
Rahbarning etakchilik va butun jamoani sifatni boshqarishga jalb qila olishi;
Vakolatlar
va
javobgarlikni
xodimlar
orasida
optimal
taqsimlash
va
muvofiqlashtirish;
Xodimlar savodxonligi va qobiliyatini inobatga olgan holda mehnat taqsimotini
amalga oshirish;
Sifatni boshqarishga jarayonli va tizimli yondoshish, muntazam rejalashtirish va
nazorat qilish;
Sifat ko‗rsatkichlarini ehtiyotkorlik bilan boshqarish;
Xodimlarni ogohlantiruvchi harakatlarning tartibga soluvchi harakatlardan
ustivorligi;
Mahsulot yoki xizmat sifatini nazorat qilishni boshqarish (testdan o‗tkazish);
Kompaniya ichida muvaffakiyatli tajribani o‗zaro almashtirish;
Xodimlarning o‗zaro muloqat qilishi va muvafiqlashtirishni sozlash;
Sifatni yaxshilanishini o‗zluksiz kuzatish va monitoring qilish.
Bu tamoyillarni restoran menejmentida foydalanish mumkinligi ayrim
korxonalar misolida tasdiqlandi. Sanab o‗tilgan tamoyillardan foydalanishda
jamoaning haqiqiy kuchi va uning iqtidorli yakka shaxslari guruxiga nisbatan
99
afzalligi tizimning integrativ xususiyati sifatida namoyon bo‗ladi. Jamoaning jipsligi
nisbatan barqaror maqsadiy tashkiliy shakllar (loyiha guruhlari va mutaxassislarni
tayyorlashni ta‘minlovchi xizmat tuzilmalari) ni birlashtirish orqali erishiladi.
Zamonaviy menejment fanida xalqaro tajribani inobatga olish va sifat formulasini
qo‗llash katta ahamiyatga ega. Mashhur formula sifat darajasini buyurtmachi
kutishlariga nisbati sifatida talqin etadi.
Talablarning o‗zgarishlari (buzilishlari) o‗zun zanjirini hisobga olgan holda,
sifat darajasi testdan o‗tkazilishi zarur. Aynan testdan o‗tkazish, amalda faqat
sotishdagi xatolarni bartaraf qilishga imkon beradi. Har qanday muhim boshqaruv
qarori tashkiliy va texnik-iqtisodiy ko‗rsatkichlar, ehtimol bo‗lgan qo‗shimcha
samaralar (xavfsizlik, jamoachilik, sotsial omillar va boshqalar)ni dastlabki
diagnostikasiga
asoslanishi
kerak.
Ishlab
chiqarish
jarayonida
yangi
texnologiyalardan cheklanmagan holda foydalanish muayyan o‗lchovning yo‗qligi
tufayli muvoffakiyatsizlikka olib kelishi mumkin. Masalan, aniq vaqtda tizimdan
foydalanish omborxonalarini shubhasiz tugatish bilan emas, balki pasaymaydigan
zahiralarni radikal (hisobli) kamaytirish va omborxona maydonlarini qisqartirish
orqali yuz bermog‗i lozim.
Demak, sifatni boshqarishda optimal o‗lchov orqali tadbirlarni hujjatlashtirish,
jarayonlar va mahsulotlarni standartlashtirish, xodimlarni qayta tayyorlashga mablag‗
ajratish, o‗zgarishlar va tahlil, nazorat va testdan o‗tkazish mumkin.
Ammo tizimli yondashuv foydali harakatlarni amalga oshira olmaydi, Chunki ulardan
har biri cheksiz miqdordagi tadbirlarni bajarish va cheksiz resurslarni iste‘mol qilish
zarurligini keltirib chiqaradi. Restoran biznesida jarayonlar va mahsulotlar
ta‘riflarining me‘yoriy miqdorlarini olish uchun nafaqat tadqiqotlar, balki o‗lchash
natijalaridan, marketing usullaridan oqilona foydalanish zarur. Restoranni
boshqarishda axborotni tahlil qilish, standartlashtirish, axborotni qayta ishlash va
saqlash orqali katta tajriba jamlanadi. Ammo buni faqat xodimlarni boshqarishga
ko‗proq jalb qilgan holda amalga oshirish mumkin.
Loyixaviy
yechimlar
tajribasini
ommaviylashtirish
shaxsiy
nisbiy
ko‗nikmalarni ommaviylashtirishdan tubdan farq qiladi. Oxirgi variant muhim bo‗lsa
100
ham, ammo uni amalga oshirish uchun maxsus tashkiliy harakatlar talab qilinmaydi.
Tadqiqotlar shuni ko‗rsatadiki, restoran biznesida muvaffakiyatli loyixaviy
tajribaning qiymati shaxsiy kasbiy tajriba qiymatiga nisbatan ancha yuqoridir.
Jarayonlar va mahsulotlar sifatini doimo, o‗zluksiz yaxshilash umuman
restoranning tizimli faoliyat ko‗rsatishiga ijobiy tasir etadi va iqtisodiy foyda
darajasini oshishiga zamin yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
