G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I


b atrofida  aylanishidan hosil bo’lgan geometrik  shaklga yaqin ekanligini ko’rsatdi



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/203
Sana01.04.2022
Hajmi6,42 Mb.
#522882
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   203
Bog'liq
fayl 1622 20210825 (1)

b
atrofida 
aylanishidan hosil bo’lgan geometrik 
shaklga yaqin ekanligini ko’rsatdi.
 
(2.2- rasm). 
Bu shaklda ellipsoid uzluksiz chiziq 
bilan, geoid esa punktir chiziq bilan 
berilgan.Yer yuzining ba’zi nuqtalarida geoid bilan ellipsoidning farqi 150 metrdan 
oshmaydi. Shuning uchun geodeziyada 
Yer aylanma ellipsoid shaklida deb qabul 
qilinadi. 
Har bir davlatda geodezik ishlar uchun ma’lum kattalikdagi Yer ellipsoidi 
qabul qilingan bo’lib, bunga referens-ellipsoid deyiladi. Yer ellipsoidining kattaligi 
uning elementlari bilan ifodalanadi. Bu elementlar ellipsoidning katta yarim o’qi (a) 
va qutblarining siqiqligi dan iboratdir. 
(α =
a − b
a
) (2.1)
Yer ellipsoidining elementlari gradus o’lchash natijalariga asoslanib hisoblab 
chiqariladi. Bir qancha mamlakatlarning olimlari yer ellipsoidi elementlarini 
hisoblab chiqarganlar. Shu hisoblardan ba’zilari 
2.1-jadvalda
berilgan. 
2.1-jadval 
Yer ellipsoidining o’lchamlari 
Olimning
familiyasi 
Yer ellipsoidining 
hisoblab
chiqarilgan yili 
Ellipsoid katta 
yarim o’qining 
uzunligi, m 
Qutblarning 
siqiqligi 
Delamber 
1800 
6 375 653 
1:334,00 
Bessel 
1841 
6 377 397 
1:299,15 
Xeyford 
1909 
6 378 388 
1:297,00 
Krasovskiy
1940 
6 378 245 
1:298,30 
 
2.2-rasm.Geoid va kvazigeoidning 
joylashishi


16 
Fransuz olimi Delamberning hisoblab chiqargan yer ellipsoidi hozirgi vaqtda 
faqat tarixiy ahamiyatga ega. Delamberning yer ellipsoidini hisoblashdan maqsadi 
metrik o’lchov birligining uzunligini aniqlash edi. Delamber ellipsoidining
ekvatordan qutbigacha bo’lgan masofa 10 000 km ga teng. Chunki bunda chorak 
meridianning 10 000 000 dan bir bo’lagi 1m qilib qabul qilingan.
1940 yilda olimlar F.N.Krasovskiy bilan A.A.Izotov rahbarligida Yer 
ellipsoidining elementlarini hisoblab chiqishgan. Bu ellipsoidga Krasovskiy 
referens-ellipsoidi deb nom berilgan. Shu sababli 1946 yil 7 aprel qaroriga muvofiq, 
olib boriladigan barcha geodezik ishlarda Krasovskiy ellipsoidi asos qilib 
olinadigan bo’ldi. Katta aniqlik talab qilinmaydigan geodezik ishlarda Yer 
sharsimon hisoblanib, radiusi F.N.Krasovskiy va A.A. Izotovlarning ma’lumotlariga 
ko’ra, 6371.11 km ga teng qilib olingan. 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish