Konstruktsion materiallar texnologiyasi

(75,2 - 75,8 % ) SiO
2
 + 
(19,3 - 21,1 %) Al
2
O
3 
+ (2,7 - 4,4 %) K
2
O
3
. 
Sopol materiallarni olish texnologiyasi quyidagi bosqichlardan iborat. Sopol 
tarkibiga kiruvchi moddalar maydalanadi va hosil bo’lgan kukun yaxshilab 
aralashtirilib, unga bog’lovchi va yumshatuvchi qo’shimchalar qo’shilib namlanadi. 
So’ngra hosil bo’lgan aralashmaga biror shakl berish uchun u bosim bilan ishlanadi 
yoki quyiladi. Sopol materiallarning asosiy kamchiligi ularning mo’rtligidir. 
Shuning uchun ham ular konstruksion materiallar sifatida ishlatilmaydi. Boshqa 
xossalari bo’yicha (qattiqlik, issiqbardoshlik, korroziyabardoshlik) sopol materiallar 
metall va qotishmalardan ustun turadi. Shuning uchun asosiy muammo sopol 
materiallarning mo’rtligini kamaytirishdan iborat. Bu materiallarning mo’rtligini 
kamaytirish uchun tarkibini tashkil qiluvchi moddalarni yanada yuqori darajada 
maydalash, bir xil tartibli va mayda donachali strukturani hosil qilish, hamda 
mumkin qadar aglomerat zarrachalardan, kimyoviy qo’shimchalarlardan 
foydalanmaslik kerak. Buning juda mayda kukun donachalarini pishitishda 
temperaturani yuqoriroq ko‘tarish kerak bo’ladi. Sopol strukturasidagi mikrokristall 
o’lchamlari qancha mayda bo’lsa, uning mexanik xossalari shuncha yuqori bo’ladi. 
Agar o’lchamlari 0,03 mm dan kichik mikrokristallarni olish mumkin bo’lsa, bunday 
sopol materiallarning nisbiy cho’zilishini 100 % ga yetkazish hamda uni ekstruziya, 
volochirlash (cho’zish), bolg‘alash usullarini qo’llash bilan qayta ishlash mumkin 
bo’ladi. Sopol materiallarni kukun, ipsimon, tolasimon holatda kompozitsion 
materiallarni hosil qilishda ishlatilsa, juda katta samaradorlikka ega bo’lish mumkin. 
 
Nazorat savollari: 
1. Polimer asosidagi kompozitsion materiallarning ishlatilish sohalari.