Samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti geografiya tabiiy recurslar kafedrasi

1.
Barcha tog‗ tizmalari (Farg‗ona tizmasidan tashqari) kenglik bo‗ylab 
cho‗zilgan; 
2.
Ko‗pgina tog‗ tizmalari yelpig‗ichsimon (virgatsiya) shakl hosil 
qiladi; 
3.
G‗arbga tomon cho‗zilgan barcha tog‗ tizmalarining (absolyut) mutlaq 
balandligi shu yo‗nalishda pasayib borib, orografik jihatdan aniq ifodalanib 
turuvchi tog‗ massivlarini hosil qiladi; 
4.
Barcha tog‗ tizmalari assimmetrik 
katta yonbag‗rga ega; 
5.
Ko‗pgina tog‗ orasidagi cho‗kmalar va daryo vodiylari 
kenglik bo‗ylab cho‗zilgan; 
6.
Pomir tog‗ massivi ikkita katta orografik qismga 
bo‗linadi: G‗arbiy va Sharqiy; 
7.
Tyanshan orografik jihatdan to‗rtta qismga 
bo‗linadi; ularning har biriga tog‗ va cho‗kmalarning ma‘lum holati va 
munosabati xosdir. 
Tyanshan tog‗ massivida quyidagi orografik elementlar ajratiladi: 
Shimoliy 
Tyanshan:
kenglik bo‗ylab cho‗zilgan Teres Olotovi, Kungey Olotovi, Qirg‗iz 
tizmasi. 
Ichki Tyanshan:
Shimoliy Tyanshandan janubda joylashgan. 
G‗arbiy 
Tyanshan:
g‗arbda Sirdaryo, janubda Farg‗ona botig‗i bilan chegaralanib, 
asosan Chotqol, Ugom, Pskom va Qorajontov tizmalaridan iborat. 
Janubiy Tyanshan:
Oloy tog‗ tizmasining tizmalari (Turkiston, 
Zarafshon, Hisor)dan tuzilgan. Ammo Janubiy Tyanshanga bu hududlarni 
kiritish ko‗pgina munozaralarga ega. 
Pomir («Dunyo tomi») uchta orografik qismga bo‗linadi: 
1.
Pomir-Oloy 
(Oloy orti va Petr birinchi (Perviy), va Tojik cho‗kmasi (dipressiyasi); 
2.
Badaxshon tog‗lari; 
3.
Sharqiy Pomir. 
Kopettog‗ tog‗lari - O‗rta Osiyo hududidagi eng chekka tog‗ tizimi bo‗lib, 
uchta orografik qismdan iborat: 
1.
Markaziy Kopettog‗;