Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Instituti Aniq fanlar fakulteti

Toshkent viloyati Chirchiq Davlat

Pedagogika Instituti Aniq fanlar fakulteti

3-bosqich IO’M 18/2 guruh talabasi

Zuhriddinova Shahnoza

1. Fizik kattaliklar deb nimaga aytiladi?
Fizik kattalik deb, miqdor jihatdan har bir fizik obyekt uchunxususiy, lekin sifat jihatdan ko‘plab obyektlar uchun 

umumiy bo’gan va ularning biror xossasini ifodalovchi 

kattalikka  aytiladi.Fizik kattalikni ham miqdor, ham sifat 

jihatdan to‘la ifodalaydigan kattalikka uning haqiqiy qiymati deyiladi.Fizik kattaliklarning qiymatlari doimo takomillashtirilib boriladigan tajribalar yordamida aniqlanadi va ularni 

solishtirish kelishilganbirliklarni (birlik sistemasini) 

kiritilishini taqozo etadi.Fizik kattaliklar sistemasi asosiy va hosilaviy kattaliklardan iboratdir.Asosiy  fizik  kattaliklar  

yettita  bo‘lib,  ularning  uchtasi  moddiydunyoning asosiy 

xossalarini ifodalovchi: uzunlik, massa, vaqtdir.Qolgan 

to‘rttasi: tok kuchi, termodinamik harorat, modda miqdori va

yorug‘lik kuchi fizikaning biror bo‘limidan olingan.

Fizik kattalikning son qiymati uning kattaligini ko‘rsatadi vautanlangan birlikka bogiiq. Fizik kattalikning birligi,deb,harbir fizikkattalikni miqdoriy ifodalash uchun qo‘llaniladigan shartli ravishda son  qiymati  birga  teng  deb  belgilangan  

o‘lchamli  fizik  kattalikkaaytiladi.

Odatdabirlik kattalikning belgisi yordamida quyidagicha

ko‘rsatiladi: [s] = l m; [m] = l kg va hokazo. Fizik 

kattaliklarning asosiyva hosilaviy birliklarining to‘plami 

birliklar sistemasini tashkil qiladi.Fizik kattaliklarning 

Xalqaro birliklar sistemasi (SI- sistema international)  1960-yilda  o‘lchov  va  tarozilar  bo‘yicha  bosh konferensiyada

qabul  qilingan  bo‘lib,  yettita  asosiy  birlik  —  metr,
kilogramm, sekund, amper, kelvin, mol, kandela va ikkita 

qo‘shimcha birlik —radian va steradianlardan tuzilgan: