План – конспект занятия по ознакомлению с окружающим

ISSUE 9. SENTABR 
хуқуқнинг самарали амалга оширилиши, 
кафолатланиши унга қилинган 
тажовузлардан ҳимояланишига боғлиқ. 
Ахборот хавфсизлигига нисбатан 
тажовузларнинг олдини олиш ва 
бартараф этишда ҳуқуқий, дастурий-
техник ва ташкилий-иқтисодий усуллар 
қўлланилади. 
Ахборот 
(лотинча «informatio»-
тушунтирмоқ, баѐн этмоқ) замонавий фан 
ва сиѐсатнинг асосий тушунчаларидан 
бири; дастлаб кишилар томонидан 
оғзаки, кейинроқ ѐзма ѐки бошқа 
шакллар узатилган маълумот; ХХ 
асрнинг ўрталаридан бошлаб 
инсонлараро, инсон-автомат, автомат-
автомат ўртасидаги маълумот ҳамда 
ҳайвонлар ва ўсимликлардаги сигнал 
алмашинуви, ҳужайрада ҳужайрага 
муайян белгиларнинг узатилиши ва шу 
кабиларни англата бошлаган.
Ижтимоий ҳаѐтга татбиқан ахборот-
кишилар, предметлар, фактлар, 
ҳодисалар, жараѐнлар ва шу кабилар 
ҳақидаги маълумот (маълумотлар 
мажмуи)ни англатади. 
Мутахассислар фикрига кўра, бугунги 
кунда жамиятда айнан ахборотни олиш, 
унга йўл топиш соҳасида кескин 
бўлиниш, табақалашув содир бўлмоқда. 
Ёшлар ўзининг ҳаракатчанлиги ва 
янгиликка интилувчилиги ҳамда бўш 
вақт ресурсига эгалиги туфайли юқори 
даражада коммуникатив фаоллик 
кўрсатишади. Бошқа гуруҳларда эса, 
нисбатан пассивлик кузатилади. Уларга 
хос бундай хусусиятлар салбий 
оқибатларни ҳам келтириб чиқариши 
мумкин. Бу биринчи гуруҳ учун тобора 
фаоллашаѐтган агрессив сиѐсий таъсирга 
берилиб кетиш хавфининг 
мавжудлигида, иккинчи гуруҳнинг эса, 
позитив мазмунга эга ахборотлар 
таъсиридан ташқарида қолиши билан 
белгиланади. 
Иқтисодий, сиѐсий, маданий-маърифий 
ва бошқа соҳалардаги ахборотлар 
таъсирлашуви ижтимоий ҳаѐтнинг 
мазмунан бойиши, такомиллашувининг 
муҳим омили ҳисобланади. Шу нуқтаи 
назардан қараганда, бугунги кунда 
ахборот алмашинуви инсоният 
тараққиѐтининг муҳим шартига айланди 
дейиш мумкин. 
Ўз даврида оғзаки нутқнинг пайдо 
бўлиши билан ахборот узатиш 
имкониятлари кенгайган бўлса, ѐзма нутқ 
ривожи бу борада ўзига хос янги 
босқични бошлаб берган эди. Ҳозирги 
фан-техника тараққиѐти, интеграция ва 
глобаллашув шароитида эса ахборот 
маконида туб сифатий ҳолат кечмоқда. 
Эндиликда, ахборот узатиш нафақат 
хилма-хил (радио, телевидение, матбуот, 
телефон, факс, почта, Интернет ва б.) 
шакллари, балки, ўта тезкорлиги билан 
ҳам жамият тараққиѐтининг олдинги 
даврлардагидан фарқ қилади. Бундай 
шароитда, ахборот истеъмоли жараѐнида 
ҳам янги тенденциялар кузатилмоқда. 
―Кимки ахборотга эга бўлса, у дунѐга 
эгалик қилади‖ деган фикрнинг пайдо 

---

- 68 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218