Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

Такрорлаш ва мунозара учун саволлар: 
1. Пойдевор ташқи деворларини ертўла хонаси билан биргаликда 
иссиқлик изоляциялаш қайси асосий афзалликларни ўз ичига олади? 
2. Пойдеворни иссиқлик изоляциялаш ва дренажлаш технологияси 
тўғрисида нималар биласиз? 
3. Геотекстил нима? 
4. Ер юзасидан юқорида жойлашган иссиқлик изоляцияси қатлами 
ташқи таъсирлардан қандай ҳимояланади? 
5. Саёз пойдеворлар (СП) қайси биноларида ишлатилади? 
6. Иситиладиган биноларда δ қалинликдаги иссиқлик изоляция қандай 
жойлаштирилади? 
7. Иситилмайдиган биноларда δ қалинликдаги иссиқлик изоляция 
қандай жойлаштирилади? 
8. "Енгил" кам қаватли турар-жой бинолар учун қандай лентасимон 
пойдеворлар ишлаб чиқилди? 
9. Плита-рамали лентасимон пойдеворлар жуда енгил юклар учун 
мўлжалланган қайси платформасимон пойдеворларни такомиллаштириш 
натижасида барпо этилди? 
 

---

149 
5-БоБ. Ташқи деворлар 
5.1. Деворларнинг классификацияси 
Ташқи деворлар ташқи тўсиқ конструкция вазифасини бажариш 
билан бирга, бино фасадининг асосий композиция элементи ҳамдир. Ташқи 
деворлар бинонинг мукаммаллик (капитальность) классига мос ҳолда 
мустаҳкамлик, узоққа чидамлилик ва оловбардошлик талабларига жавоб 
бериши, нобоп ташқи таъсирлардан хонани ҳимоя қилиши, тўсилган хонада 
керакли температура-намлик режимини таъминлаши, кўзни қувонтиради-
ган бўлиши керак.
Ҳар қандай бинода девор асосий конструкция ҳисобланади. Бинолардаги 
деворлар жойлашган ўрнига қараб ташқи ва ички деворларга, бўйлама ва 
кўндаланг деворларга бўлинади. Умуман олганда, бинолар деворларини 
қуйидаги белгилар:
деворнинг статик функцияси (конструктив схемаси) бўйича; 
- конструктив ечими бўйича; 
- деворнинг материали ва барпо этиш технологияси бўйича турларга 
бўлиш мумкин. 
Статик функциялари бўйича ташқи ва ички деворлар юк кўтарувчи, 
ўз-ўзини кўтарувчи ва юк кўтармайдиган бўлиши мумкин (5.1-расм). 
Бинонинг том ва ораёпма конструкцияларидан тушадиган юкларни қабул 
қилиб пойдеворга узатадиган деворлар юк кўтарувчи деворлар (5.1-расм, а) 
ҳисобланадилар. Агар девор бинонинг баландлиги бўйича фақат ўзининг 
оғирлигини кўтарадиган бўлса, уни ўз-ўзини кўтарувчи девор (5.1-расм, 
б) деб аталади. Каркасли биноларда деворлар кўпинча, қаватлар чегарасида 
ёки унинг маълум бир қисмида каркас элементларига таянадиган қилиб 
ўрнатилади. Ундан тушадиган юк пойдеворга каркас орқали узатилади. 
Бундай деворларни юк кўтармайдиган деворлар (5.1-расм, в) деб аталади. 
Деворларнинг 
конструктив 
ечимлари 
яъни, 
конструкциядаги 
қатламлар сони, қатламлардаги материалларнинг жойлашиш хусусиятлари

---

150