O’quv darslik

karbenoksolon, 
mizoprostol
. 
SUKRALFAT
(antepsin) – sulfatirlangan sukoraza shakari va 
polialyuminiy oksididan tashkil topgan oq-sariq geldan iborat. Kislotalik 

---

- 489 -
muhitda, PH
4 dan kam bo‘lganda polimerlanadi, juda ham yopishqoq (siroch) 
modda hosil bo‘lib, ayniqsa yaralar yuzasini yopadi. Preparatning bunday 
xossasi 12 barmoqli ichakda ham saqlanadi. Lekin jarohatlanmagan shilliq 
qavatga oz miqdorda yopishadi. Yaralar yuzasida taxminan 6 soat turadi. 
Sukralfatning gastroprotektorlik xossasini namoyon bo‘lishida PG va SH 
guruhlar bor moddalar ham rol o‘ynaydi. Preparat ovqatdan keyin va uyqudan 
oldin ichiladi. Lekin sukralfatning antatsid vositalar bilan va H
2
-blokatorlar 
bilan birgalikda qo‘llash kerak emas, chunki preparatning ta’siri yuzaga 
chiqishi uchun kislotali muhit darkor. Sukralfat MIT dan so‘rilmaydi ya’ni 
preparat rezorbtiv ta’sirga ega emas.
Noxush ta’siri:
ba’zan qabziyat, og‘izni qurishi kuzatiladi.
DENOL
(vismut uch kaliy ditsitrat) – kolloid suspenziya bo‘lib, 
me’daning Nsl kislotasi ta’sirida oq rangli cho‘kma hosil qiladi. Bu cho‘kma 
me’da shilliq qavatidagi glikoproteinlar bilan va ayniqsa yara yuzasi bilan 
mustaxkam qoplama hosil qiladi. Natijada yara yuzasida polimerglikoprotein 
kompleksidan iborat himoyalovchi qavat hosil bo‘ladi. Preparatning noxush 
ta’siri yo‘q.
Hozirda ba’zi olimlarning fikricha surunkali gastrit va me’da yara 
xastaligini chaqiruvchi omillardan biri musbat spiralsimon bakteriya 
Helycobacter pylori hisoblanadi. Uni davolashda metronidozol, tetratsiklin va 
amoksitsillin bilan bir qatorda Denol ham qo‘llaniladi.
KARBENOKSOLON
(biogastron) – siklik triterpen bo‘lib, chuchuk miya 
ildizidan ajralgan . Uning ta’siri me’da shilliq qavatidan shilliq ishlab chiqishi 
ortadi. Uning qovushqoqligi yuqori bo‘lib, mustahkam himoya qavatini hosil 
qiladi. Bundan tashqari preparat ta’sirida PGni parchalovchi ferment faolligi 
susayadi. So‘rilgan preparatning 90% qon zardobi oqsillari bilan bog‘lanadi, o‘t 
tarkibida ajralib ichakdan yana qonga so‘riladi (ichak-jigar retsirkulyasiyasi). 
Asosan najas tarkibida ajraladi, peshob tarkibida faqat 1% ajraladi. Me’da yara 

---

- 490 -
xastaligida 12 barmoqli ichak yarasiga nisbatan samaradorligi yuqori. 
Karbenoksolon steroid tuzilishiga ega bo‘lganligidan mineralokortikoid 
faolligiga ega va shuning uchun noxush ta’siri bor: organizmda suvni, Na
+ 
ionlarini to‘planishi, shishlar paydo bo‘lishi, gipertenziya , gipokaliemiya . 
Spironolakton bu o‘zgarishlarni bartaraf etadi, lekin preparatning terapevtik
ta’siri ham yo‘qoladi. Tiazid guruhidagi peshob haydovchi vositalar 
karbenoksalonning gastroprotektorlik xossasini susaytirmay, uning noxush 
ta’sirini bartaraf etadilar.
Umuman gastroprotektorlar tashqi jarohatlovchi omillar ta’siridan me’da 
va 12 barmoqli ichak yaralarini saqlab, ularning bitishiga qulay sharoitlar 
yaratadilar. 
Yaralarni 
bitishini 
tezlashtiruvchi 
(ya’ni 
reparatsiyani 
kuchaytiruvchi) vositalar ham me’da va 12 barmoqli ichak yarasi xastaligida
ijobiy natija berishlari mumkin. Bunday preparatlarga quyidagilar kiradi: 
oksiferriskarbon natriy, salkoseril, metiluratsil, vitamin U, anabolik steroidlar.