O’quv darslik

BRONXOSPAZMLARDA QO‘LLANUVCHI
VOSITALAR
(bronxolitiklar ) 
Bronxlar silliq mushaklarining xolati odatda parasimpatik nerv orqali 
boshqarilib 
turiladi.Ushbu 
nervlar 
qo‘zg‘alganda mushaklar qisqarib 
bronxospazm (bronxlarning tora yishi) kuzatiladi.Bronxlarda simpatik 
innnervatsiya bo‘lmasa xam ularda erkin betta ikki adrenoretseptorlar mavjud 
bo‘lib, ularga qondagi adrenalin va u kabi moddalar ta’sir ko‘rsatadilar. 
Ma’lumki, betta ikki adrenoretseptorlar qo‘zg‘olganda bronxlarning bo‘sha-
shishi (bronxodilyatatsiya ) kuzatiladi.Bronxial astma va bronxospazm bilan 
kechuvchi bosh qa xastaliklarda bronxlarning giperreaktivligi (tashqi 
ta’sirotlarga bo‘lgan yuqori ja vob qaytarish yoki ta’sirchanlik ) ortadi va shu 
tufayli allergenlar, kimyoviy birikmalar , infeksiya, sovuq xavo va stresslar 
ta’sirida bronxospazm rivojlanadi. Geperreaktivlik ni yuzaga kelishida 
yallig‘lanish mediatorlari ta’sirida yuzaga chiquvchi bronxlarning yal-lig‘lanishi 
katta axamiyatga ega (gistamin, adenozin, leykotrenlar, prostoglandinlar, 
tromboksan, trombotsitlarni faollashtiruvchi omil (TFO) va boshqalar.)

---

- 464 -
YAllig‘lanish na-tijasida bronxlarning shilliq qavati shishadi, chunki ulardagi 
tomirlarning o‘tkazuvchan ligi oshadi. Oq qon tanachalari bilan 
infiltratsiyalanadi va shilliq ajralishi ortib ke-tadi. Natijada bronxospazmni 
kechishi og‘irlashadi.Ana shuning uchun ham bronxospastik xolatlarni davolash 
faqatgina bronxolitiklarni o‘zi bilan emas balki yallig‘lanishga qarshi vositalar, 
balg‘am kuchiruvchi vositalar bilan birgalikda qo‘llanishga asoslangan bo‘lishi 
kerak. Xozirda bronxial astmani va boshqa bronxospazmlar bilan kechuvchi 
o‘pka xastaliklarini davolashda qo‘llaniladigan preparatlar quyidagi guruxlarga 
bo‘linadi: