Harbiy sharoitda terapevtik yordam. Harbiy dala sharoiti haqida umumiy tushuncha. Harbiy sharoitda yaradorlarga terapevtik yordam ko’rsatish tartibi va bosqichlari. Terapevtik yordamga muxtoj bo’lgan bemorlarni asosiy kontingenti

1.Yaradorlarda birinchi terapevtik yordamini bajara olish. 
Birinchi yordam — jarohat olganda yoki to’satdan kasal huruj qilganda 
jabrlanuvchiga ko’rsatiladigan tezkor yordam, u malakali tibbiy yordam olish 
ko’rsatish imkoni yaratilgunga qadar ko’rsatiladi. 
Jarohat olgan yoki to’satdan kasal huruj qilishidan qiynalayotgan kishiga tez 
yordam guruh kabi malakali tibbiy yordam etib kelgunga qadar ko’mak berishni 
o’rganish Sizning birinchi yordam ko’rsatish malakasiga ega bo’lish borasidagi 
maqsadingiz hisoblanadi. 
Kimki, o’ziga (o’z-o’ziga yordam) yoki do’stiga (o’zaro yordam) yaralanganda, 
suyak singanda, kuyganda, radioaktiv va zaharlovchi moddalar bilan 
zararlanganda, birinchi yordam ko’rsata olsa, shuningdek bakterial moddalar bilan 
zaharlangan joyda yordam ko’rsata olish qoidalarini bilgan holda jarohatning ogir 
oqibatlarini oldini ola biladi va kam hollarda o’zini yoki o’zga inson hayotini 
saqlab qoladi. Urush sharoitida birinchi yordam ko’rsatish qoidalarini bilish, 
shuningdek tinchlik sharoitida ham, ya’ni ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar 
holatida, qishloq xo’jalik ishlarida, uyda, ko’chada ham foydalidir. 
 
DAVOLANISHGA MUHTOJ YARADORLAR VA BEMORLARNI 
SARALASH QOIDALARI 
Avvalgi urushlardan farq qilib ommaviy qirgin qurollari ishlatiladigan 
hozirgi zamon urushida qisqa fursat ichida juda ko’plab kishilarga terapiya 
xizmatini ko’rsatish kerak bo’ladi. Bir vaqtning o’zida turli xil darajada yaralangan 
ko’plab kishilarni qabul qilishda ularni saralashning ahamiyati katta. 
Davolanishga muhtoj yarador va bemorlar batalon va alohida batalonda 
(Omedb), hamda gospitallarda saralanadi. Saralashdan maqsad yarador va 
bemorlardan bir vaqtning o’zida bir xil tibbiy yordamga muhtoj bo’lganlarini, 
so’ngra bir tibbiy bosqichga ko’chiriladiganlarini ajratib olishdir. Tibbiy terapiya 
xizmati uchun saralash birmuncha yangi vazifa. Chunki birinchi jahon urushida 
zaharlovchi moddalar ishlatilganini hisobga olmaganda bu xizmat turi hali ko’plab 
terapiya yordamiga muhtoj kishilarni bir vaqtda qabul qilish tajribasiga ega emas 
edi. 
Tibbiy saralash quyidagi qoidalarta asosan olib boriladi: dastavval boshqalar 
uchun xatarli, alohida davolanishi, shuningdek ust-boshi va terisi tozalanishi kerak 
bo’lgan kishilar saralanadi. Bular: nurlanishdan kuchli zararlangan, kimyoviy va 
biologik quroldan shikastlangan, yuqumli kasalliklarga uchragan yarador va 
bemorlardir. Ular tegishli davolanish muassasalariga alohida qilib yotqiziladi. 
Keyingi saralash usuli yarador va bemorlarni zudlik bilan tibbiy yordamga muhtoj 

---

yoki muxtoj emasligini aniqlashdan iborat. Bunda tibbiy yordamga zarurati 
bo’lmagan, keyinrok davolansa ham bo’ladigan yoki maxsus tibbiy yordam 
ko’rsatilishi lozim bo’lgan malakali shifokorlar, asbob-uskuna, tahlilxona, yarador 
va bemorlar keyingi bosqichga ko’chiriladilar. Eng ko’p (30—50%) 
jabrlanganlarga kechiktirmasdan yordam ko’rsatish kerak. Bular qatoriga kuchli 
nurlanish olganlarning uchdan bir qismi, zaxarlovchi moddalar va biologik 
quroldan zararlanganlarning uchdan ikki qismi va ba’zi ruhiy va somatik 
xastaliklarga chalingan bemorlar kiritiladi.